Με την εγκύκλιο 1116/10.6.2015 δόθηκαν διευκρινίσεις επί των θεμάτων για τη φορολογική αντιμετώπιση των εισοδημάτων από αγροτική δραστηριότητα.

Α. Το νέο νομικό πλαίσιο

Υπενθυμίζουμε πως από 1.1.2014 νέος τρόπος προσδιορισμού του αγροτικού εισοδήματος, καταργώντας τον τεκμαρτό προσδιορισμό που ίσχυε σύμφωνα με τον παλιό ΚΦΕ (ν.2238/1994). Μάλιστα, η εγκύκλιος διευκρινίζει ότι η παραγωγή του έτους 2013, που φορολογήθηκε με τον αντικειμενικό προσδιορισμό ως ίσχυε, εφόσον πωλήθηκε και τα σχετικά φορολογικά παραστατικά εκδόθηκαν μετά την 01.01.2014, δεν λαμβάνεται υπόψη στα ακαθάριστα έσοδα του φορολογικού έτους 2014.

Σε ότι αφορά την παραγωγή από 1.1.2014 και μετά, ο νέος τρόπος προσδιορισμού συνίσταται στην εξαγωγή του κέρδους λογιστικά, βάσει των πραγματικών εσόδων και εξόδων (επιχειρηματικές δαπάνες, αποσβέσεις, προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις) που πραγματοποιεί ο επιτηδευματίας από την αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητά του.

Με την παρ. 1 του άρθ. 21 του ΚΦΕ ορίζεται ότι στα έσοδα από επιχειρηματικές συναλλαγές για τους ασκούντες αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, περιλαμβάνονται τα έσοδα από την παραγωγή:

•     γεωργικών
•     πτηνοτροφικών
•     κτηνοτροφικών
•     δασοκομικών
•     υλοτομικών και
•     αλιευτικών προϊόντων.

Ο φορολογικός συντελεστής των κερδών από ατομική αγροτική επιχείρηση ανέρχεται σε ποσοστό 13%. (παρ. 3, άρθ. 29, ν. 4172/2013)

Σε περίπτωση διαφοράς μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος, η οποία προστίθεται στο φορολογητέο εισόδημα θα φορολογείται με συντελεστή 13%:

•     εφόσον ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από ατομική αγροτική επιχείρηση ή
•     εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων του προκύπτει από ατομική αγροτική επιχείρηση

Επισημαίνουμε ότι ο συντελεστής 13% αφορά μόνο τα έσοδα που αποκτούνται από την αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα. Έτσι, για παράδειγμα, δεν εφαρμόζεται για έσοδα που αποκτώνται από:

•     δραστηριότητες εκμετάλλευσης του εξοπλισμού των αγροτών οι οποίες συνιστούν παροχή υπηρεσιών σε τρίτους (π.χ. μίσθωση αγροτικών μηχανημάτων κλπ) (Δ12 Α 1109216 ΕΞ 24.7.2014)
•     την αμοιβή που τυχόν λαμβάνει παραγωγός αγροτικών προϊόντων ή τρίτος για υπηρεσίες που παρέχει ο ίδιος σε άλλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις δεν αποτελεί αγροτικό εισόδημα, με εξαίρεση την εκτροφή πτηνών (φασόν πτηνοτροφικών).
•     υπηρεσίες που προσφέρουν ως εθελοντική εργασία τα μέλη των Αγροτικών Συνεταιρισμών προς τους συνεταιρισμούς. Τα έσοδα αυτά των μελών προκύπτουν από τις παρεχόμενες υπηρεσίες τους προς τον συνεταιρισμό (ΔΕΑΦΑ 1075426 ΕΞ 2015/2.6.2015).

Σε περίπτωση που υπάρχουν έσοδα και από άλλη δραστηριότητα θα πρέπει να γίνεται επιμεριστικά διαχωρισμός στην καταχώρηση των εσόδων και των εξόδων.

Επίσης, σε ότι αφορά τη μεταφορά ζημιών όπως ορίζεται με τις διατάξεις του αρ. 27 του ν. 4172/2013, επισημαίνεται ότι θα πρέπει να γίνεται διαχωρισμός των δραστηριοτήτων (εμπορική - αγροτική) προκειμένου να εφαρμοστεί ο διαφορετικός φορολογικός συντελεστής ανάλογα με την δραστηριότητα. Η ζημία από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα δύναται να συμψηφιστεί μόνο με κέρδη από αγροτική επιχ/κη δραστηριότητα.

Με την πρόσφατη τροπολογία στην παρ. 2 του άρθ. 39, του ΚΦΕ, διευκρινίστηκε το θέμα της ιδιοχρησιμοποίησης ή δωρεάν παραχώρησης αγροτικών εκτάσεων. Ειδικά, λοιπόν, για τους ασκούντες ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα δεν υπολογίζεται τεκμαρτό εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση προς ανιόντες, κατιόντες και συζύγους, αγροτικών εκτάσεων στις οποίες περιλαμβάνονται:

•     λιβάδια,
•     καλλιεργήσιμες γαίες,
•     βοσκήσιμες γαίες, και
•     κάθε είδους κατασκευές ή εγκαταστάσεις

που χρησιμοποιούνται για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής. (παρ.5, αρθ.1, ν.4330)

Β. Επιδοτήσεις και αποζημιώσεις

Με την εγκύκλιο δίνονται αναλυτικές οδηγίες σχετικά με τη φορολογική αντιμετώπιση των επιδοτήσεων και αποζημιώσεων που λαμβάνουν οι αγρότες. Κυρίως, δε, επεξηγείται η σχετική προσθήκη που έγινε με το ν.4328/2015 στο άρθρο 21 του ΚΦΕ:

«ειδικά για τους ασκούντες ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, οι αγροτικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις που χορηγούνται στα πλαίσια της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, περιλαμβάνονται στον προσδιορισμό του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα μόνο κατά το μέρος των επιδοτήσεων και ενισχύσεων που υπερβαίνει τα 12.000,00 ευρώ, οι δε αγροτικές αποζημιώσεις στο σύνολό τους, δεν συνυπολογίζονται»

Από την ανωτέρω τροπολογία και σε συνδυασμό με τις διατάξεις της εγκυκλίου αποσαφηνίζονται τα εξής θέματα:

•     Για τον προσδιορισμό των φορολογητέων κερδών από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα:
•     δεν θα λαμβάνεται υπόψη κανένα ποσό αποζημιώσεων
•     από το σύνολο των επιδοτήσεων/ενισχύσεων θα λαμβάνεται το υπόλοιπο μετά την αφαίρεση του ποσού των 12.000,00 €.
•     Ταυτόχρονη λήψη των 2 κατηγοριών επιδοτήσεων:
•     το ποσό των 12.000,00 € θα αφαιρείται κατ' αρχάς από το ποσό των λοιπών εισοδηματικών επιδοτήσεων που λαμβάνει συνολικά ο φορολογούμενος και εφόσον αυτό δεν επαρκεί, το υπόλοιπο ποσό θα αφαιρείται από τα ποσά των «επιδοτήσεων παγίων - κάλυψης δαπανών».
•     Το μειωμένο αυτό ποσό επιδοτήσεων παγίου θα αφαιρεθεί πλέον από το κόστος κτήσης παγίων ώστε επί υπολοίπου αυτού να υπολογιστούν οι αποσβέσεις.
•     Υπερβάλλον ποσό αγροτικών επιδοτήσεων ( > 12.000,00 €):
•     Λαμβάνονται υπόψη στο έτος που αφορούν.
•     Λαμβάνονται υπόψη στο έτος που εισπράχθηκαν, μόνο όταν καθίσταται αδύνατο να προσδιοριστεί το φορολογικό έτος που αφορούν
•     Επιδοτήσεις/ενισχύσεις και αποζημιώσεις που αφορούν χρήσεις πριν το 2014 και εισπράχθηκαν μετά την 01.01.2014:
•     Συνοδεύονται με σχετικές βεβαιώσεις που πιστοποιούν σε ποια χρήση αντιστοιχούν
•     Δηλώνονται με συμπληρωματικές δηλώσεις στα έτη που δημιουργήθηκε το δικαίωμα γι’ αυτές τις επιδοτήσεις.
•     Αναμένονται οδηγίες για τον τρόπο συμπλήρωσης των συγκεκριμένων δηλώσεων.

Παραδείγματα:

•     Φορολογούμενος εισπράττει τα κάτωθι ποσά επιδοτήσεων:

Η απαλλαγή των 12.000,00 € θα αφαιρεθεί ως εξής:

Το υπόλοιπο ποσό της επιδότησης εφόσον προορίζεται για κάλυψη επένδυσης παγίου, θα αφαιρεθεί από το κόστος των πραγματοποιηθεισών νέων επενδύσεων, επί του οποίου θα υπολογίζονται οι αποσβέσεις.

Επομένως, η αποσβεστέα αξία του παγίου θα διαμορφωθεί σε 50.000,00 – 17.000,00 = 33.000,00 €.

•     Φορολογούμενος εισπράττει τα κάτωθι ποσά επιδοτήσεων:

Η απαλλαγή των 12.000,00 € θα αφαιρεθεί ως εξής:

Το υπόλοιπο ποσό των 38.000,00 € από την αγροτική εισοδηματική επιδότηση θα προστεθεί ως έσοδο και θα φορολογηθεί, ενώ τα 10.000,00 € θα αφαιρεθούν από το κόστος των πραγματοποιηθεισών νέων επενδύσεων, επί του οποίου θα υπολογίζονται οι αποσβέσεις.

Επομένως, η αποσβεστέα αξία του παγίου θα διαμορφωθεί σε 50.000,00 – 10.000,00 = 40.000,00 €.

Β.1 Συμπλήρωση φορολογικών δηλώσεων για τις επιδοτήσεις

•     Έντυπο Ε1:

Κωδικοί 659 – 660: Το μέρος των εισοδηματικών («λοιπών») αγροτικών επιδοτήσεων/ενισχύσεων που δεν λήφθηκε για τον υπολογισμό των κερδών και δύναται να καλύπτει τεκμήρια. Δηλαδή ποσό μέχρι 12.000,00 €.

Οι αγροτικές αποζημιώσεις που λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό των κερδών δεν δύνανται να καλύπτουν τεκμήριο.

•     Έντυπο Ε3:

Απαραίτητη συμπλήρωση του εντύπου, ανεξάρτητα από:

•     το αν υπάρχει απαλλαγή ή όχι από την τήρηση βιβλίων του Κ.Φ.Α.Σ. και
•     την ένταξη τους ή όχι στο ειδικό ή στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α. για το φορολογικό έτος 2014.

Το αποτέλεσμα του καθαρού εισοδήματος μεταφέρεται από το έντυπο Ε3, στο έντυπο Ε1 στον Πίνακα Γ1 (Εισόδημα από Αγροτική Επιχειρηματική Δραστηριότητα).

Κωδ. 595 – 596: Συμπληρώνονται για τις αγροτικές επιχειρήσεις υπαγόμενες στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α. και στο ειδικό καθεστώς Φ.Π.Α. αντίστοιχα.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Με την εγκύκλιο εισάγεται η έννοια του αφανούς καθεστώτος αγροτών, εφόσον όσοι δεν υπάγονται σε κανένα από τα δύο ανωτέρω καθεστώτα, μπορούν να δηλώνουν εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα αφού συμπληρώνουν στο Ε3, ως αριθμό ΚΑΔ τον οκταψήφιο κωδικό 99999998.

Πίνακας Ε’: Αναγράφεται το σύνολο των επιδοτήσεων μόνο για πληροφοριακούς λόγους ως εξής:

•     Κωδ. 907: Αναγράφονται οι αγροτικές επιδοτήσεις παγίων και λοιπών δαπανών
•     Κωδ. 908: Αναγράφονται οι λοιπές αγροτικές επιδοτήσεις
•     Κωδ. 909: Αναγράφονται οι αγροτικές αποζημιώσεις

ΠΡΟΣΟΧΗ: Αρχικά, οι αγροτικές αποζημιώσεις συμπεριλαμβάνονταν στον κωδικό 908 μαζί με τις λοιπές αγροτικές επιδοτήσεις. Ο κωδικός 909 είναι καινούριος και προστέθηκε με τη δημοσίευση της εγκυκλίου λόγω της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης σχετικά με την φορολογική αντιμετώπιση αγροτικών επιδοτήσεων και αποζημιώσεων.

Εδώ δημιουργείται θέμα με τυχόν φορολογούμενους, οι οποίοι έχουν ήδη υποβάλλει δήλωση, σύμφωνα με το έντυπο όπως αυτό εμφανιζόταν αρχικά στο taxis και θα πρέπει αν δοθεί η δυνατότητα διόρθωσης.

Πίνακας ΣΤ’: Μεταφέρεται μόνο το μέρος των αποζημιώσεων που υπερβαίνει το όριο των 12.000,00 €, προκειμένου να προσμετρηθεί στην διαδικασία προσδιορισμού του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική.

Παράδειγμα:

Με βάση τα ανωτέρω και χρησιμοποιώντας τα αριθμητικά στοιχεία των δύο ανωτέρω παραδειγμάτων το έντυπο Ε3 θα συμπληρωνόταν ως εξής:

Γ. Απογραφή για τους ασκούντες ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα

•     Αγρότες με απλογραφικά βιβλία στη χρήση 2013

Δύνανται αποκλειστικά για τον προσδιορισμό του φορολ. εισοδήματος του φορ. έτους 2014 να λάβουν:

•     Απογραφή έναρξης: Ποσοστό 10% των αγορών της διαχειριστικής χρήσης 2013
•     Απογραφή λήξης: Ποσοστό 10% των αγορών του φορολογικού έτους 2014
•     Αγρότες που δεν τηρούν βιβλία

Εξαγωγή λογιστικού αποτελέσματος:

•     Με μηδενικές απογραφές έναρξης και λήξης

ή

•     Αποτίμηση των εμπορεύσιμων περιουσιακών στοιχείων τους της 1.1.2014 με οποιονδήποτε αξιόπιστο τρόπο και να συντάξουν απογραφή λήξης της 31.12.2014 με τον ίδιο τρόπο (παρ. 32, άρθ. 72, ν. 4172/2013)

Η επιστημονική ομάδα της ASTbooks.