fbpx
Skip to main content

ASTbooks – Προβλέψεις για απόσβεση επισφαλών απαιτήσεων (ν.4172/2013) (βάσει ΠΟΛ.1056/2.3.2015)

Προβλέψεις για απόσβεση επισφαλών απαιτήσεων (ν.4172/2013) (βάσει ΠΟΛ.1056/2.3.2015)

Ι. Γενικά

Τα νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες (πλην τραπεζών, εταιριών χρηματοδοτικής μίσθωσης και εταιριών factoring) μπορούν, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 26 του ν.4172/2013. να εκπίπτουν για φορολογικούς σκοπούς, ποσά προβλέψεων για απόσβεση επισφαλών απαιτήσεων, ως εξής:

α) Ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις μέχρι το ποσό των χιλίων (1.000) ευρώ:

Σε ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%), εφόσον δεν έχουν εισπραχθεί για διάστημα άνω των δώδεκα (12) μηνών και έχουν αναληφθεί οι κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης της εν λόγω απαίτησης

β) Ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις άνω του ποσού των χιλίων (1.000) ευρώ:

Εφόσον δεν έχουν εισπραχθεί για διάστημα άνω των δώδεκα (12) μηνών και έχουν αναληφθεί οι κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης της εν λόγω απαίτησης, σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα:

Χρόνος υπερημερίας (σε μήνες) Προβλέψεις (σε ποσοστό %)
> 12 50
> 18 75
> 24 100


Τα ανωτέρω ισχύουν, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 72 του ν. 4172/2013, για προβλέψεις που σχηματίζονται στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά.

ΙΙ Περιπτώσεις που εξαιρούνται του σχηματισμού προβλέψεων

  1. Ο σχηματισμός προβλέψεων επισφαλών απαιτήσεων δεν επιτρέπεται στις περιπτώσεις επισφαλών απαιτήσεων «κατά» των μετόχων ή εταίρων της επιχείρησης με ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δέκα τοις εκατό (10%) και των θυγατρικών εταιρειών της επιχείρησης με ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δέκα τοις εκατό (10%), εκτός αν για την αξίωση που αφορά αυτές τις οφειλές υπάρχει εκκρεμοδικία ενώπιον δικαστηρίου ή διαιτητικού δικαστηρίου, ή εάν ο οφειλέτης έχει υποβάλει αίτημα κήρυξης σε πτώχευση ή υπαγωγής σε διαδικασία εξυγίανσης ή σε βάρος του έχει εκκινήσει η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης.
  2. Δεν επιτρέπεται ο σχηματισμός προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις που καλύπτονται από ασφάλιση ή οποιαδήποτε εγγυοδοσία ή άλλη ενοχική ή εμπράγματη ασφάλεια ή για οφειλές του Δημοσίου ή των Ο.Τ.Α. ή για εκείνες που έχουν δοθεί με την εγγύηση αυτών των φορέων. Εξαιρούνται, οι απαιτήσεις έναντι Ν.Π.Δ.Δ., δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμούς, οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, κ.λπ.

ΙΙΙ. Τρόπος παρακολούθησης προβλέψεων επισφαλών απαιτήσεων για απλογραφικά βιβλία

Οι διατάξεις του άρθρου 26 του ν.4172/2013 εφαρμόζονται για όλα τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες είτε τηρούν διπλογραφικά είτε απλογραφικά βιβλία, αλλά και για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούς επιχειρηματική δραστηριότητα. Με τη σχετική εγκύκλιο, διευκρινίζεται ότι, η παρακολούθηση για τα απλογραφικά βιβλία θα γίνεται με εξωλογιστικό τρόπο, τηρώντας καταστάσεις ανά πελάτη ή χρεώστη και ανά συναλλαγή. Οι καταστάσεις αυτές θα ενημερώνονται κάθε φορά που λαμβάνει χώρα μεταβολή στο υπόλοιπο του επισφαλούς πελάτη και θα είναι διαθέσιμες στη Φορολογική Διοίκηση, όταν αυτές ζητηθούν, συνοδευόμενες από όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα που αποδεικνύουν τη λήψη των κατάλληλων ενεργειών και τον τρόπο υπολογισμού των προβλέψεων. Τέλος, ισχύουν ακριβώς οι ίδιες προϋποθέσεις για το σχηματισμό των προβλέψεων, όπως και για τους υπόχρεους τήρησης διπλογραφικών βιβλίων.

ΙV. Προσδιορισμός αξίας απαίτησης

Πέρα από τα τιμολόγια πώλησης χονδρικής ή παροχής υπηρεσίων σε επιτηδευματίες, για τον υπολογισμό των προβλέψεων για απόσβεση επισφαλών απαιτήσεων λαμβάνονται υπόψη και:

  •     οι λιανικές πωλήσεις
  •     οι παροχή υπηρεσιών προς ιδιώτες, π.χ. ιδιωτικά εκπαιδευτήρια
  •     η κάθε απαίτηση που δεν εισπράχθηκε ή δεν συμψηφίστηκε, ανεξαρτήτως αν προέρχεται μόνο από πελάτες,

Παράδειγμα: Επιχείρηση προκειμένου να κατασκευάσει αποθήκες, έχει συνάψει σύμβαση με κατασκευαστική εταιρεία, στην οποία κατέβαλε προκαταβολή 10.000 ευρώ. Η κατασκευαστική εταιρεία όμως περιήλθε σε παύση πληρωμών και δεν κατασκεύασε τις αποθήκες. Η επιχείρηση αυτή μπορεί να σχηματίσει πρόβλεψη για το ποσό της προκαταβολής.

  •     τυχόν επιστροφές ή εκπτώσεις επί των διενεργηθεισών πωλήσεων ή παρασχεθεισών υπηρεσιών
  •     απαιτήσεις έναντι πελατών τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού

Ως αξία της απαίτησης δεν συμπεριλαμβάνεται ο Φ.Π.Α. με τον οποίο επιβαρύνονται οι πωλήσεις ή υπηρεσίες, καθόσον δεν αποτελεί ακαθάριστο έσοδο της επιχείρησης.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Στην περίπτωση πελατών επιχείρησης των οποίων οι οφειλές έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες και με τους οποίους υφίστανται πέραν της μίας συναλλαγές, οι προβλέψεις θα σχηματίζονται με διαφορετικά ποσοστά επί των οφειλομένων ποσών ανά συναλλαγή και επί τη βάσει του χρόνου που αυτά παραμένουν ανείσπρακτα. Σημειώνεται ότι για το σχηματισμό προβλέψεων επισφαλών απαιτήσεων λαμβάνονται και εκείνες οι επισφαλείς απαιτήσεις που προέκυψαν πριν την 1.1.2014 και δεν έχουν διαγραφεί μέχρι τις 31.12.2013.

V. Έννοια ληξιπρόθεσμης απαίτησης

Στην έννοια της ληξιπρόθεσμης απαίτησης περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις των απαιτήσεων εκείνων που η ημερομηνία εξόφλησής τους έχει παρέλθει.

Διακρίνονται οι εξής περιπτώσεις:

  Αφετηρία χρόνου υπερημερίας
·         Παροχή χρόνου πίστωσης στον πελάτη βάσει συμφωνητικού ή άλλου διακανονισμού Παρέλευση του χρόνου πίστωσης
·         Αν δεν υπάρχει σχετικό συμφωνητικό ή άλλος διακανονισμός Ημερομηνία έκδοσης παραστατικού
·         Εξόφληση απαιτήσεων με γραμμάτια Ημερομηνία λήξης γραμματίου
·         Εξόφληση απαιτήσεων με επιταγές Ημερομηνία της επιταγής

 

VI. Κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση δικαιώματος είσπραξης

Με τις νέες διατάξεις, ικανή και αναγκαία συνθήκη για το σχηματισμό πρόβλεψης ή τη διαγραφή επισφαλών απαιτήσεων είναι να έχουν αναληφθεί προ του σχηματισμού ή της διαγραφής οι κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης της εν λόγω απαίτησης.

Ο υπολογισμός των προβλέψεων γίνεται:

  •     με βάση το χρόνο κατά τον οποίο παραμένουν ανείσπρακτες οι υπόψη απαιτήσεις και
  •     ανάλογα με το ποσό της ληξιπρόθεσμης απαίτησης (οφειλόμενο υπόλοιπο απαίτησης).

Η καταλληλόλητα ή μη των ενεργειών για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης είναι θέμα πραγματικό, κρίνεται ad hoc με βάση το ύψος της απαίτησης, το φερέγγυο ή μη του καθ' ου η απαίτηση, καθώς και από άλλους παράγοντες και εναπόκειται στην κρίση της ελεγκτικής αρχής. Ωστόσο, οι όποιες ενέργειες, που εξαρτώνται από το ύψος της απαίτησης και την φερεγγυότητα του πελάτη, θα πρέπει να διασφαλίζουν το δικαίωμα της επιχείρησης να εισπράξει τις απαιτήσεις της.

Ενέργειες που διασφαλίζουν το δικαίωμα είσπραξης:

  •     Η άσκηση ένδικου βοηθήματος
  •     Η αίτηση για λήψη ασφαλιστικών ή αναγκαστικών μέτρων
  •     Η σφράγιση μίας επιταγής από την εκδότρια τράπεζα
  •     Η κατάθεση όλων των απαραίτητων δικαιολογητικών για την έκδοση διαταγής πληρωμής, κ.λπ.

Ενέργειες που δεν διασφαλίζουν το δικαίωμα είσπραξης:

  •     Η ανάθεση διεκδίκησης της απαίτησης σε τρίτους (εισπρακτικές εταιρείες)
  •     Η φραγή/διακοπή της παροχής υπηρεσιών στην περίπτωση εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, κ.λπ.

Οι όποιες ενέργειες έχουν ήδη ληφθεί πριν την 01.01.2014 για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης και χαρακτηρίζονται ως κατάλληλες σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, δεν απαιτείται να επαναληφθούν.

Στην περίπτωση που οι επιχειρήσεις δεν προέβησαν σε κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης, οι προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων δεν θα αναγνωρίζονται φορολογικά και η επιχείρηση θα πρέπει να προβαίνει στη σχετική φορολογική αναμόρφωση των λογιστικών αποτελεσμάτων.

VII. Ανάκτηση πρόβλεψης και χαρακτηρισμός είσπραξης ως ανεπίδεκτης

H πρόβλεψη επισφαλών απαιτήσεων ανακτάται άμεσα με τη μεταφορά αυτής της πρόβλεψης στα κέρδη της επιχείρησης, εφόσον η απαίτηση:

α) καταστεί εισπράξιμη ή

β) διαγραφεί.

Η απαίτηση δύναται να διαγραφεί για φορολογικούς σκοπούς μόνον εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α) έχει προηγουμένως εγγραφεί ποσό που αντιστοιχεί στην οφειλή ως έσοδο, β) έχει προηγουμένως διαγραφεί από τα βιβλία του φορολογούμενου και

γ) έχουν αναληφθεί όλες οι κατά νόμο ενέργειες για την είσπραξη της απαίτησης.

VIII. Απόδειξη ανεπίδεκτου είσπραξης απαίτησης

Όσον αφορά στην τρίτη προϋπόθεση (βλ. ανωτέρω) με την οποία απαιτείται να έχουν αναληφθεί όλες οι κατά νόμο ενέργειες για την είσπραξη της απαίτησης, διευκρινίζεται ότι με αυτές πρέπει να αποδεικνύεται ότι η σχετική απαίτηση είναι ανεπίδεκτη είσπραξης, δηλαδή ότι ο οφειλέτης είναι πράγματι αφερέγγυος. Η αφερεγγυότητά του μπορεί να αποδεικνύεται ενδεικτικά από τα ακόλουθα:

α) τελεσίδικη απόφαση δικαστηρίου με την οποία να υποχρεώνεται ο οφειλέτης σε εξόφληση,

β) πιστοποιητικό υποθηκοφυλακείου από το οποίο να προκύπτει, κατά περίπτωση, η μη ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή τα υπάρχοντα τοιαύτα με τα τυχόν βάρη τους,

γ) σε περίπτωση διενέργειας πλειστηριασμού σε βάρος της περιουσίας του οφειλέτη, είτε κατά τη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης είτε συνεπεία μη επιτεύξεως πτωχευτικού συμβιβασμού, αντίγραφο του πίνακα κατάταξης ή διανομής από συμβολαιογράφο που ορίστηκε για τον πλειστηριασμό της περιουσίας του οφειλέτη, από τον οποίο να προκύπτει η μη ικανοποίηση του δανειστή από το εκπλειστηρίασμα,

δ) τη συμφωνία εξυγίανσης που επικυρώνεται από το πτωχευτικό δικαστήριο σύμφωνα με το έκτο Κεφάλαιο του Πτωχευτικού Κώδικα (ν.3588/2007), με την οποία προβλέπεται, μεταξύ άλλων, και η μείωση των απαιτήσεων των πιστωτών έναντι της επιχείρησης (προπτωχευτική διαδικασία),

ε) σε περίπτωση επιχείρησης που κηρύσσεται σε κατάσταση πτώχευσης και από τους επίσημους ισολογισμούς της προκύπτει ότι η επιχείρηση αυτή δεν έχει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, πάγια, χρεόγραφα κλπ.) για να ικανοποιήσει τους οφειλέτες της. Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της πτώχευσης. Επομένως, η κήρυξη του οφειλέτη σε κατάσταση πτώχευσης λόγω παύσης πληρωμών δεν επιφέρει από μόνη της απόσβεση της απαίτησης.

στ) σε περίπτωση διακοπής εργασιών κεφαλαιουχικών εταιρειών.

Τα ανωτέρω είναι ενδεικτικά ούτως ώστε να μην αποκλεισθούν και άλλα τα οποία, είτε από μόνα τους, είτε σε συνδυασμό με τα ανωτέρω, είναι σε θέση να αποδείξουν ότι δεν είναι δυνατή η είσπραξη της απαίτησης. Σε κάθε περίπτωση όμως η επιχείρηση, η οποία φέρει και το βάρος της απόδειξης για την απώλεια συγκεκριμένης απαίτησης, οφείλει όταν της ζητηθεί να προσκομίσει τα δικαιολογητικά εκείνα που διαθέτει στην αρμόδια για τον έλεγχό της φορολογική αρχή η οποία και θα κρίνει τελικά ως θέμα πραγματικό την επισφάλεια και το ανεπίδεκτο της είσπραξης.

Δεν αποτελούν απόδειξη για την αφερεγγυότητα του πελάτη:

  •     Βεβαιώσεις ή επιστολές δικηγόρων για την αδυναμία είσπραξης της απαίτησης δεν αποτελούν απόδειξη της αφερεγγυότητας του οφειλέτη.
  •     Έκδοση ακάλυπτης επιταγής και η σχετική καταδίκη για την έκδοση αυτή

IX. Διαγραφή απαίτησης για πώληση κινητών πραγμάτων

Όταν η απαίτηση απορρέει από την πώληση κινητών πραγμάτων με τον όρο παρακράτησης της κυριότητας από τον πωλητή μέχρι την αποπληρωμή του τιμήματος, δεν μπορεί να γίνει διαγραφή αυτής πριν από την περαίωση της διαδικασίας διεκδίκησης και επιστροφής στην πωλήτρια επιχείρηση του πωληθέντος και μη εξοφληθέντος από τον αγοραστή πράγματος ή πριν την περαίωση της διαδικασίας δικαστικής επιδίωξης για την αποπληρωμή του τιμήματος.

X. Προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων των φορολογικών ετών 2010, 2011, 2012, 2013

Με την παράγραφο 4 του άρθρου 72 του ν. 4172/2013 ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι για τις προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων που έχουν σχηματισθεί στα φορολογικά έτη 2010, 2011, 2012 και 2013 θα έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της περ. θ' της παρ. 1 του άρθρου 31 του ν. 2238/1994 (παλαιός Κ.Φ.Ε.). Με τις προγενέστερες αυτές διατάξεις οριζόταν ότι το ποσό της πρόβλεψης που εμφανίζεται στο λογαριασμό 44.11 «Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις» υπόκειται σε φορολογία εισοδήματος εάν στο τέλος κάθε πενταετίας αρχής γενομένης από τη διαχειριστική περίοδο 2005 υφίσταται στον ως άνω λογαριασμό υπόλοιπο λόγω μη επαληθεύσεως των προβλέψεων με επισφαλείς απαιτήσεις. Το υπόλοιπο αυτό ποσό μεταφέρεται στα ακαθάριστα έσοδα του επόμενου φορολογικού έτους, υποκείμενο σε φορολογία με τις γενικές διατάξεις.

Επομένως, το υπόλοιπο του λογαριασμού «Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις» που σχηματίσθηκε με βάση τις προϊσχύσασες διατάξεις του ν. 2238/1994, όπως εμφανίζεται στις 31.12.2014 πρέπει να μεταφερθεί στα ακαθάριστα έσοδα του φορολογικού έτους 2015, καθόσον τότε συμπληρώνεται η πενταετία με βάση τις προαναφερόμενες διατάξεις. Κατά συνέπεια, το πιο πάνω υπόλοιπο θα μεταφερθεί αυτούσιο στα φορολογητέα έσοδα του φορολογικού έτους 2015 συναθροιζόμενο με τα λοιπά φορολογούμενα έσοδα του έτους αυτού μειωμένο κατά τις τυχόν διαγραφές επισφαλών απαιτήσεων που αφορούν χρήσεις πριν την 31.12.2013 και έλαβαν χώρα εντός του φορολογικού έτους 2014.

Παράδειγμα:

06032015a.png


Επομένως, το ποσό των 10.400,00 € που θα εμφανισθεί στην πίστωση του λογ. 44.11 «Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις», θα πρέπει μεταφερθεί ως έσοδα στο φορολογικό έτος 2015 και να φορολογηθεί σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις. Η λογιστική εγγραφή θα είναι η εξής:

32015%20a2.png


Είναι προφανές ότι οι υπερβάλλουσες του 1% ή 0,5% προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων που είχαν σχηματισθεί με βάση τις προγενέστερες διατάξεις του Κ.Φ.Ε. (ν.2238/1994) κατά τα προηγούμενα έτη (2013 και πριν) και οι οποίες δεν είχαν εκπέσει κατά το χρόνο σχηματισμού τους, δεν θα πρέπει να φορολογηθούν εκ νέου.

XΙ. Παράδειγμα υπολογισμού προβλέψεων επισφαλούς απαίτησης με βάση το ν.4172/2013

Έστω ότι η επιχείρηση «ΑΛΦΑ ΑΕ», κατά τη λήξη του φορολογικού έτους 2014, εμφανίζει στο τέλος του φορολογικού της έτους ανεξόφλητο υπόλοιπο απαίτησης του πελάτη της «ΒΗΤΑ ΑΕ», το οποίο αναλύεται ως κάτωθι:

Πελάτης: ΒΗΤΑ ΑΕ

Ημ/νία έκδοσης Παραστατικό Αξία παραστατικού Ανεξόφλητο
1/2/2013 ΤΙΜ Νο 1 10.000,00 4.000,00
15/7/2013 ΤΙΜ Νο 2 12.000,00 7.000,00
30/6/2014 ΤΙΜ Νο 3 4.000,00 4.000,00
Σύνολο 26.000,00 15.000,00
Οι αξίες είναι καθαρές αξίες χωρίς Φ.Π.Α.  


Εφόσον, η επιχείρηση για τις ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις έχει προβεί σε κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης, τότε μπορεί να κάνει πρόβλεψη επισφαλών απαιτήσεων.

Η επιχείρηση θα πρέπει να υπολογίσει τις εκπιπτόμενες προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων την 31.12.2014, ανά τιμολόγιο:


Άρα, θα εκπέσει φορολογικά το ποσό των 6.500,00 €.

06032015b.png

Άρα, θα εκπέσει φορολογικά το ποσό των 6.500,00 €.

06032015c.png


Έστω, ότι στις 31.12.2015 υφίστανται τα ίδια ως άνω ανείσπρακτα υπόλοιπα, με αυτά της 31.12.2014.

06032015d.png 06032015e.png

 

Διαγραφή απαίτησης

Εάν στο επόμενο φορολογικό έτος, πληρούνται οι 3 προϋποθέσεις για τη διαγραφή των απαιτήσεων, τότε θα διαγράψει τις απαιτήσεις αυτές με την εξής λογιστική εγγραφή:

Λ/μός Περιγραφή Χρέωση Πίστωση
44.11.00 Προβλέψεις για απόσβεση επισφαλών απαιτήσεων ν.2238/1994 6.500,00  
30.97.00 Επισφαλής πελάτης   6.500,00
Διαγραφή επισφαλών απαιτήσεων


Ανάκτηση πρόβλεψης

Τέλος, σε περίπτωση που ένα πόσο κατέστη εισπράξιμο, για παράδειγμα 2.500,00 €, τότε το συγκεκριμένο ποσό ανακτάται και θα πρέπει αν λογιστικοποιηθεί ως έσοδο, με την εξής λογιστική εγγραφή:

Λ/μός Περιγραφή Χρέωση Πίστωση
44.11.00 Προβλέψεις για απόσβεση επισφαλών απαιτήσεων ν.2238/1994 2.500,00  
84.00.11 Έσοδα από προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις   2.500,00
Ανάκτηση ποσού πρόβλεψης που κατέστη εισπράξιμη

 

Η επιστημονική ομάδα της ASTbooks.

Πηγή: Taxpress.gr

Τα cookies μας διευκολύνουν να σας παρέχουμε τις υπηρεσίες μας. Με τη χρήση των υπηρεσιών μας επιτρέπετε να χρησιμοποιούμε cookies.