Εθελοντική φορολογική συμμόρφωση
"Την 28η Απριλίου του 2015, στη συνάντηση του Έλληνα Υπουργού Οικονομικών με τον Ελβετό υπουργό Dr. Jacques de Watterville και τον Υπουργό Επικρατείας κ. Παναγιώτη Νικολούδη, αποφασίσθηκε συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Ελβετίας, η οποία θα κορυφωθεί με κοινό πολιτικό ανακοινωθέν των δύο υπουργών οικονομικών.
Το κοινό ανακοινωθέν θα αφορά την συμφωνία των δύο χωρών ότι:
(Α) Το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών θα καταθέσει σχέδιο νόμου, ή σχετική τροπολογία σε φορολογικό νομοσχέδιο, που θα προβλέπει Συμφωνία Εθελοντικής Αποκάλυψης (Voluntary Disclosure Agreement) στο πλαίσιο της οποίας οι Έλληνες πολίτες, που έχουν καταθέσεις στο εξωτερικό, θα μπορούν να τις νομιμοποιήσουν (χωρίς την υποχρέωση να τις επαναπατρίσουν) χρησιμοποιώντας διαδικτυακή εφαρμογή στην οποία θα δηλώνουν τις καταθέσεις αυτές, θα καταβάλουν φόρο με έναν συγκεκριμένο συντελεστή και θα λαμβάνουν ένα 'κωδικό τακτοποίησης' για το ποσό το οποίο δήλωσαν. Για το ποσό αυτό το ελληνικό κράτος θα τους εξασφαλίζει τη μη δίωξη για φοροδιαφυγή, αλλά όχι για άλλα ποινικά αδικήματα.
(Β) Η ελβετική κυβέρνηση δεσμεύεται ότι θα μεριμνήσει, ώστε οι ελβετικές τράπεζες να αποστείλουν επιστολή στους Έλληνες πολίτες (οι οποίοι διατηρούν λογαριασμούς σε αυτές), με την οποία θα τους πληροφορούν για τη σύναψη της Συμφωνίας Εθελοντικής Αποκάλυψης (Voluntary Disclosure Agreement) με τις ελληνικές αρχές και θα τους ζητούν να προσκομίσουν, εντός του 2015, τον "κωδικό τακτοποίησης" (βλ. Α πιο πάνω) (ή άλλο πιστοποιητικό από τις ελληνικές φορολογικές αρχές), που αφορά τις καταθέσεις τους. Η εν λόγω επιστολή θα καθιστά σαφές ότι, σε περίπτωση που τα εν λόγω δικαιολογητικά (κωδικός τακτοποίησης ή άλλο πιστοποιητικό από ελληνική ΔΟΥ) δεν προσκομιστεί, ο τραπεζικός λογαριασμός θα κλείσει."
Η Ελβετία προχωρά σε αυτή τη κίνηση, γιατί μετά την εφαρμογή της οδηγίας 2011/16/Ε.Ε. (την οποία έχει αποδεχθεί), για να προστατέψει τις Τράπεζές της από μια πιθανή μεταφορά χρηματικών ποσών σε φορολογικούς "παραδείσους" της Καραϊβικής ή της Ασίας. Το ελληνικό κράτος από την μεριά του, έχει την ευκαιρία να φορολογήσει αυτές τις επενδύσεις και να εισπράξει ένα αξιοσέβαστο ποσό φόρων. Με αφορμή αυτή τη συνεργασία, το Υπουργείο Οικονομικών έθεσε σε διαβούλευση σχέδιο νόμου, "Πρόγραμμα Εθελοντικής Αποκάλυψης κεφαλαίων και επενδύσεων και φορολογικής συμμόρφωσης".
Με το πρόγραμμα αυτό καλούνται φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, να δηλώσουν εντός εύλογου χρονικού διαστήματος από τη ψήφιση και δημοσίευση του νόμου, κεφάλαια ή/ και επενδύσεις, οι οποίες βρίσκονται στην αλλοδαπή και εφόσον καταβάλουν οι ίδιοι, στη Δ.Ο.Υ. που ανήκουν, το φόρο με συντελεστή 15%, θα τύχουν φορολογικής ασυλίας. Για την εφαρμογή αυτών των διατάξεων, τα κεφάλαια ή/ και οι επενδύσεις, πρέπει να υπάρχουν κατατεθειμένες ή επενδυμένες στην αλλοδαπή κατά την 30η Απριλίου 2015. Με την καταβολή του φόρου δεν ερευνάται ο τρόπος απόκτησης και τα ποσά αυτά θα λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη ή τον περιορισμό των τεκμηρίων απόκτησης περιουσίας και τεκμηρίων διαβίωσης.
Επίσης, με την καταβολή του φόρου, δεν έχει εφαρμογή η περίπτωση α της παραγράφου ιη του άρθρου 3 του ν.3691/2008, όπως ισχύει (ΦΕΚ Α 166/05.08.2008) και τα δηλωθέντα απαλλάσσονται από οποιοδήποτε άλλο φόρο, τέλος ή εισφορά. Με την αποδοχή δεν επιτρέπεται η συνέχιση ή διενέργεια νέου φορολογικού ελέγχου, εκτός εάν προκύψουν νέα στοιχεία σύμφωνα με το άρθρο 25 του ν.4174/2013. Μετά την άκαρπη παρέλευση της προθεσμίας, όσοι φορολογούμενοι δεν ανταποκριθούν θα υποστούν φορολογικό έλεγχο. Το Υπουργείο Οικονομικών θα κληθεί να ελέγξει (όπως αναφέρει δημοσίευμα της Καθημερινής) 1.380.000 ΑΦΜ , που περιλαμβάνονται στις περίφημες λίστες όπως, Λαγκάρντ, τη μεγάλη λίστα των 54.256 φυσικών προσώπων που έστειλαν τα χρήματά τους στο εξωτερικό. Τη λίστα με τα 65 cd, που περιλαμβάνει στοιχεία τραπεζών για τις περιόδους 2000 – 2012 και αφορούν μεγαλοκαταθέτες.
Το Υπουργείο Οικονομικών αναγνωρίζοντας την αδυναμία του να διεκπεραιώσει αυτούς τους ελέγχους, λόγω έλλειψης υποδομών και επάρκειας (πλήθος και εμπειρίας) του ελεγκτικού του μηχανισμού, στο ίδιο σχέδιο προωθεί και την ακόλουθη ρύθμιση.
Κάθε πρόσωπο υποκείμενο φορολογίας και πρόσωπα που διαλαμβάνονται σε υποθέσεις, για τις οποίες έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως εντολές ελέγχου, έρευνας ή επεξεργασίας, εισαγγελικές παραγγελίες ή αιτήματα και εντολές διερεύνησης από δικαστική ή φορολογική ή ελεγκτική αρχή και από την Αρχή του άρθρου 7 του ν.3691/2008 (ΦΕΚ Α΄ 166/05.08.2008), καθώς και τα εμπλεκόμενα με αυτά πρόσωπα, δύνανται να υποβάλλουν ανά οικονομικό/φορολογικό έτος, αρχικές ή συμπληρωματικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για κάθε προσαύξηση περιουσίας κατά την έννοια της παραγράφου 4 του άρθρου 21 του ν.4172/2013 (ΦΕΚ Α΄ 167/23.07.2013) και της παραγράφου 3 του άρθρου 48 του ν.2238/1994 (ΦΕΚ Α΄ 151/16.09.1994), προσδιοριζόμενη ιδιαιτέρως από το ύψος της κινητής και ακίνητης περιουσίας και του επιπέδου διαβίωσής των, που αποκτήθηκε μέχρι και την 31/12/2014, καταβάλλοντας φόρο που αντιστοιχεί σε συντελεστή αυτοτελούς φορολόγησης τριάντα τοις εκατό 30%, χωρίς την επιβολή πρόσθετου φόρου ή προστίμου.
Η υποβολή των αρχικών ή συμπληρωματικών δηλώσεων, πραγματοποιείται κατά παρέκκλιση των διατάξεων του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 18 του ν.4174/2013 (ΦΕΚ Α΄ 170/26.07.2013) και της παραγράφου 3 του άρθρου 19 του εν λόγω νόμου.
Η προθεσμία υποβολής κατά τα ανωτέρω, των αρχικών ή συμπληρωματικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος ορίζεται μέχρι την 31η Ιουλίου 2015.
Με την καταβολή του φόρου εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση για το ποσό της αδήλωτης διαφοράς, που αφορά η δήλωση του παρόντος. Ενδεχόμενη περαιτέρω προκύψασα από έλεγχο αποκρυφθείσα φορολογητέα ύλη, υπάγεται σε φορολόγηση ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα συναθροιζόμενη με τα δηλωθέντα φορολογητέα εισοδήματα, ανά οικονομικό/φορολογικό έτος και φορολογείται με τις αντίστοιχες γενικές διατάξεις.
Επίσης, με την καταβολή του φόρου δεν έχει εφαρμογή η περίπτωση α’ της παραγράφου ιη΄ του άρθρου 3 του ν. 3691/2008, όπως ισχύει (ΦΕΚ Α΄ 166/05.08.2008) και η δηλωθείσα διαφορά απαλλάσσεται από οποιοδήποτε άλλο φόρο, τέλος ή εισφορά.
Στο πεδίο εφαρμογής των ρυθμίσεων του παρόντος άρθρου υπάγονται οι εκκρεμείς υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και κεφαλαίου.
Για την υπαγωγή στις ρυθμίσεις, ως εκκρεμείς υποθέσεις νοούνται εκείνες, που μέχρι την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου:
α) δεν έχει εκδοθεί εντολή ελέγχου,
β) έχει εκδοθεί εντολή ελέγχου και ο έλεγχος και δεν έχει ολοκληρωθεί ή έχει εκδοθεί πράξη προσδιορισμού φόρου, αλλά δεν έχει οριστικοποιηθεί,
γ) έχει ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή του άρθρου 63 του ν.4174/2013 ή εκκρεμεί ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας εμπροθέσμως ασκηθέν ένδικο βοήθημα ή μέσο. Ως εκκρεμείς θεωρούνται και οι υποθέσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί οριστική απόφαση του πρωτοβάθμιου ή δευτεροβάθμιου δικαστηρίου και δεν έχει παρέλθει η προθεσμία άσκησης έφεσης ή αναίρεσης αντιστοίχως.Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών δύναται να καθορίζονται ο τρόπος, οι διαδικασίες καθώς και οι λεπτομέρειες εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος άρθρου.
• Το σχέδιο αυτό για να είναι αποτελεσματικό θα πρέπει να εγγυάται ασφάλεια δικαίου και κυρίως να δημιουργεί τη σιγουριά, ότι το Δημόσιο με κάποια αφορμή δεν θα επανέλθει.
• Ο φορολογικός συντελεστής θα πρέπει να είναι ελκυστικός.
• Να είναι δίκαιος. Δεν είναι δυνατόν για τους κατέχοντες στο εξωτερικό ο συντελεστής να είναι 15% και τους κατέχοντες στην Ελλάδα 30%.
• Οι κατέχοντες πριν το 2000 (όριο παραγραφής) ή οι κληρονόμοι αυτών δεν είναι δυνατόν να αποδεχθούν τους ίδιους υψηλούς συντελεστές.
• Το σχέδιο είναι καθαρά εισπρακτικό, διότι μετά τη φορολόγησή τους οι επενδύσεις μπορούν να παραμείνουν στο εξωτερικό. Οι προηγούμενοι νόμοι, αλλά και η διεθνής εμπειρία θέλει αυτή η αμνηστία να τη συνδυάσει με την επιστροφή των χρημάτων και των λοιπών επενδύσεων στην Ελλάδα. Σε αυτή τη περίπτωση πρέπει να προβλεφθεί μικρότερος συντελεστής στις περιπτώσεις επαναπατρισμού των επενδύσεων.
• Παρότι είναι εξαιρετικά δύσκολο, το Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει στο νόμο να εντάξει και την νομιμοποίηση των χρημάτων που λόγω του φόβου που δημιούργησε η κρίση βρίσκονται σε θυρίδες και τα σεντούκια των Ελλήνων φορολογικών κατοίκων.
Θα πειστούν οι ασυνεπείς (ή οι συστηματικά φοροδιαφεύγοντες) να συμμορφωθούν; Και αν όχι, το Υπουργείο Οικονομικών και οι Δικαστικές αρχές είναι σε θέση θα εφαρμόσουν τη νομοθεσία;
Βασικός παράγοντας επιτυχίας του μέτρου σε κάθε περίπτωση θα είναι η εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης και οικονομικής σταθερότητας. Το κλίμα δυστυχώς δεν ευνοϊκό.
Τέλος, πιστεύουμε ότι το μέτρο θα πρέπει να εφαρμοστεί παράλληλα με το περιουσιολόγιο και να περιλαμβάνει γενικότερα μια γενική εθελοντική συμμόρφωση.
* Ο κ. Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Artion A.E.