Μεταβίβαση ατομικής επιχείρησης με απλογραφικά βιβλία

ΕΡΩΤΗΣΗ: Προκειμένου για μεταβίβαση επιχείρησης το σύνολο των επιβαρύνσεων από όσα γνωρίζω περιλαμβάνει 1) υπεραξία, 2) ΦΠΑ που βγαίνει από τα εναπομείναντα αποθέματα της επιχείρησης όπου κόβεται τιμολόγιο για αυτά στο πρόσωπο εκείνου που μεταβιβάζεται η επιχείρηση, 3) υπάρχει κάποια άλλη υποχρέωση η οποία απαιτείται να γνωρίζω;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Κατ’ αρχάς οι διατάξεις του άρθρου 13, του προγενέστερου ΚΦΕ (Ν. 2238/1994) έπαψαν να ισχύουν από την 1.1.2014 και έπειτα, καθώς αντικαταστάθηκαν από εκείνες του άρθρου 42, του Ν. 4172/2013 (σχετική Πολ. 1032/2015). Επομένως, για μεταβιβάσεις ατομικών επιχειρήσεων που πραγματοποιούνται από 1.1.2014, σε φόρο εισοδήματος υπόκειται τυχόν υπεραξία που προκύπτει όταν από την τιμή πώλησης αφαιρεθεί η αξία κτήσης της επιχείρησης. Αν τηρούνται απλογραφικά βιβλία, ως τιμή πώλησης θα λαμβάνεται υπόψη το τίμημα που αναγράφεται στη σύμβαση μεταβίβασης.

Ωστόσο, σύμφωνα με την ερμηνεία της Πολ. 1032/2015, τόσο το τίμημα της πώλησης όσο και η αξία κτήσης της ατομικής επιχείρησης, υπόκεινται σε έλεγχο από την φορολογική αρχή, βάσει των περιουσιακών στοιχείων, των απαιτήσεων και υποχρεώσεων που μεταβιβάζονται. Σε περίπτωση που τα πάγια στοιχεία της επιχείρησης έχουν αποσβεσθεί εξ’ ολοκλήρου, το συνολικό τίμημα της πώλησης αποτελεί φορολογητέο έσοδο από επιχειρηματική δραστηριότητα, εφόσον η αξία κτήσης θεωρείται μηδενική. Διευκρινίζεται, επίσης, ότι υπεραξία που αντιστοιχεί στην άυλη αξία της επιχείρησης, όπως αέρας, επωνυμία, σήμα, φήμη και πελατεία κ.λπ., δεν αποτελεί εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.

Τονίζεται, ότι η τιμή κτήσης εάν δεν μπορεί να προσδιοριστεί, θα θεωρείται ότι είναι μηδενική. Επιπλέον, ο συντελεστής φορολόγησης της υπεραξίας από την μεταβίβαση ατομικής επιχείρησης ισούται με 15% σύμφωνα με το άρθρο 43, του Ν 4172/2013, ενώ δεν απαιτείται υποβολή ειδικής δήλωσης προς την αρμόδια ΔΟΥ πριν λάβει χώρα η σχετική πράξη. Το εισόδημα που προκύπτει κατά τα ανωτέρω καθώς και ο αναλογών φόρος καταβάλλεται στο ελληνικό δημόσιο, μέσω της ετήσιας δήλωσης φορολογίας του υπόχρεου (κωδ. 829 -830, του εντύπου Ε1).

Συνοψίζοντας και προκειμένου να προσδιοριστεί το φορολογητέο εισόδημα, διακρίνουμε δύο επιμέρους κατηγορίες:

1. Αξία μεταβιβαζόμενων περιουσιακών στοιχείων (παγίων, εμπορευμάτων κλπ.): ακαθάριστα έσοδα του μεταβιβάζοντος. Φορολόγηση με τις γενικές διατάξεις που αφορούν το εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.

2. Υπεραξία. Αφορά άυλη αξία όπως αέρας, επωνυμία, σήμα, προνόμια, φήμη και πελατεία κ.λπ., και φορολογείται με συντελεστή 15%, ενώ δεν αφορά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.

Η υπεραξία υπολογίζεται ως εξής:

Αξία πώλησης (η μεγαλύτερη μεταξύ τιμήματος βάσει συμφωνητικού και αξία ιδίων κεφαλαίων) – αξία κτήσης (η μικρότερη μεταξύ τιμήματος αγοράς βάσει συμφωνητικού και αξίας ιδίων κεφαλαίων).

Ως ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων που τηρούν απλογραφικά βιβλία, θα λαμβάνονται τα κεφάλαια όπως προκύπτουν από το καταστατικό ίδρυσης της εταιρείας και τις τροποποιήσεις αυτού. Επίσης, θα λαμβάνονται υπόψη τυχόν αγορές παγίων, επιδοτήσεις οι οποίες δεν έχουν συμπεριληφθεί στην αξία κτήσης των παγίων και στην κάλυψη λοιπών δαπανών, καθώς και λοιπά στοιχεία που αποδεικνύουν την αύξηση του κεφαλαίου και για τα οποία η εταιρεία δεν έχει προβεί σε τροποποίηση καταστατικού. Τα παραπάνω αποτελούν σε κάθε περίπτωση αντικείμενο ελέγχου της εκάστοτε αρμόδιας ελεγκτικής αρχής.

Εάν το φυσικό πρόσωπο έχει προβεί σε διαδοχικές αποκτήσεις τίτλων και στη συνέχεια μεταβιβάσει το σύνολο ή μέρος αυτών, ως τιμή κτήσης των πωλούμενων τίτλων λαμβάνεται η μέση τιμή κτήσης που προκύπτει από τη συνολική αξία κτήσης των τίτλων δια της συνολικής ποσότητας αυτών.

Στην περίπτωση που οι μεταβιβαζόμενοι τίτλοι έχουν αποκτηθεί από κληρονομιά, δωρεά ή γονική παροχή, ως τιμή κτήσης των τίτλων αυτών, θα λαμβάνεται ο φόρος που καταβλήθηκε λόγω της αιτίας απόκτησης αυτών, καθόσον όλες οι δαπάνες, μεταξύ των οποίων και ο ως άνω φόρος, που συνδέονται με την αγορά των τίτλων και γενικότερα την απόκτηση αυτών συμπεριλαμβάνονται, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 42, στην τιμή κτήσης των τίτλων.

Πηγή: epixeirisi.gr