Ο ΦΠΑ στην παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης από τα φροντιστήρια

Τα «δυσάρεστο νέο» (Ν 4334/2015, άρθρο 1, παρ. β) μας θύμισε την πρώτη περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2010 (Ν. 3842/2010), όταν η κοινωνία προσπαθούσε να καταλάβει τι σημαίνει δημοσιονομική προσαρμογή και πώς φθάσαμε στα ελλείμματα, με την επιβολή ΦΠΑ  στις υπηρεσίες που προσφέρουν οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι και οι δικαστικοί επιμελητές.

Πολυάριθμες επαγγελματικές ομάδες οι παραπάνω, έπρεπε να μεταβάλλουν εντελώς την λογιστική τους διαχείριση, να θέσουν σε λειτουργία νέους (και εν πολλοίς, άγνωστους σε αυτούς) μηχανισμούς, με αποτέλεσμα να επικρατήσει μια μεγάλη αναστάτωση τότε, κατά την πρώτη περίοδο εφαρμογής του μέτρου.

Από την άλλη πλευρά, οι έχοντες την ευθύνη της δημοσιονομικής πολιτικής του κράτους, σε κάθε περίπτωση, αναζητούν αγαθά και υπηρεσίες ανελαστικής ζήτησης, ώστε να εξασφαλίζουν σε σημαντικό βαθμό την επίτευξη του στόχου, δηλαδή την, μετά βεβαιότητας, είσπραξη των έμμεσων φόρων, κατά το μέτρο που απαιτείται ως προς το αναγκαίο ύψος των δημοσίων εσόδων (βλέπε, π.χ. επιβολή φόρων στην κατανάλωση καπνού και τσιγάρων, ή στο αλκοόλ).

Μείζον θέμα, που δεν θα αναλύσουμε φυσικά σε αυτό το σημείωμα, είναι ότι η Ελληνική οικογένεια (κυρίως), θέτει ως πρώτη προτεραιότητα την μόρφωση των παιδιών της, δια της εισαγωγής τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ παράλληλα, απαραίτητο προσόν, αναμφισβήτητα, είναι η εκμάθηση μιας ή περισσοτέρων ξένων γλωσσών. Εξ αιτίας δε, της γενικότερης αδυναμίας και παθογένειας του εκπαιδευτικού μας συστήματος, οι υποψήφιοι για τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, πρέπει απαραιτήτως να τύχουν της φροντιστηριακής βοήθειας του ιδιωτικού τομέα, προκειμένου να τελεσφορήσουν οι προσπάθειές τους, αφού η μεθοδολογία της δημόσιας εκπαίδευσης, ουδόλως συνδέεται με τον βαθμό δυσκολίας των εισαγωγικών εξετάσεων. Συνεπώς, υπό την έννοια αυτή, ένα αξιοσέβαστο μέρος του οικογενειακού προϋπολογισμού κατευθύνεται στην φροντιστηριακή παραπαιδεία και μετατρέπεται σε κύκλο εργασιών αυτών των επιχειρήσεων. Διαχρονικώς δε,  φαίνεται να μην αλλάζει η παραπάνω εικόνα, αφού το Υπουργείο της Παιδείας και υπό την σημερινή του ηγεσία, αντί να ασχοληθεί με τέτοιου είδους προβλήματα, «φροντίζει» για την επιστροφή των ανώτατων εκπαιδευτικών μας ιδρυμάτων και του εκπαιδευτικού συστήματος γενικότερα, στη νοοτροπία της δεκαετίας του ’80, «…που ήταν τα μάτια καθαρά και είχε η καρδιά βιασύνη…», για την επικράτηση, υποτίθεται, της αριστερής εκδοχής (παιδικά όνειρα ορισμένων, που προσωπικά, δεν γνωρίζω πόσο θα κοστολογηθούν, τελικώς).

Άρα, η υπηρεσία που παρέχουν τα φροντιστήρια εντάσσεται στο πλαίσιο της ανελαστικής ζήτησης, ως προς τον καταναλωτή και επομένως, ήταν θέμα χρόνου η επιλογή της για την επιβολή ΦΠΑ. Υπενθυμίζεται πάντως, ότι η απαλλαγή ίσχυσε από την πρώτη εφαρμογή του ΦΠΑ στη χώρα μας, από 1/1/1987 (άρθρο 18, Ν 1642/1986).

Τι θα συμβεί λοιπόν στο εξής; Θα προσπαθήσω με παραδείγματα να παρουσιάσω τα διαφορετικά δεδομένα που προκύπτουν από την επιβολή του ΦΠΑ στα δίδακτρα ενός φροντιστηρίου, σε σχέση με το προηγούμενο απαλλακτικό καθεστώς. Ένα θέμα βεβαίως είναι, αν θα απορροφηθεί ο φόρος από το φροντιστήριο, ή αν θα επιβαρύνει ευθέως τον χρήστη των υπηρεσιών του, ή ακόμη αν επιμεριστεί η σχετική επιβάρυνση μεταξύ των δύο συμβαλλομένων. Κατά την γνώμη μου, σημαντικό ρόλο θα παίξει και ο ανταγωνισμός, ο οποίος ασφαλώς βασίζεται στην ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών.

Παράδειγμα:                             Μηνιαία δίδακτρα 200 ευρώ

    1. Ο πελάτης επιβαρύνεται το «κόστος» του ΦΠΑ, άρα θα καταβάλει 246 ευρώ (200,00 χ 1,23 = 246,00). Στη περίπτωση αυτή η επιχείρηση εξακολουθεί να έχει έσοδο διδάκτρων τα 200 ευρώ.
    2. Το φροντιστήριο απορροφά την επιβάρυνση του φόρου 100%, άρα ο πελάτης καταβάλλει 200 ευρώ μεν, αλλά η επιχείρηση έχει έσοδο διδάκτρων 162,60 ευρώ):

200,00 / 1,23 = 162,60 ευρώ

    3. Επιμερίζεται η επιβάρυνση: Δίδακτρα 223 ευρώ (επιβάρυνση του πελάτη).

Έσοδο διδάκτρων: 223,00 / 1,23 = 181,30 ευρώ.

Καταρχάς θα πρέπει να υπογραμμίσω, ότι σύμφωνα με το άρθρο 22 του Κώδικα ΦΠΑ (απαλλαγές από τον ΦΠΑ, στο εσωτερικό της χώρας) σε όλες τις περιπτώσεις των απαλλαγών, δεν απαλλάσσεται ο υποκείμενος στον φόρο, αλλά η πράξη που διενεργεί. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν απαλλασσόταν το φροντιστήριο ως επιχείρηση, αλλά απαλλάσσονταν οι υπηρεσίες εκπαίδευσης που παρείχε. Συνεπώς, ο κατ επίρριψη φόρος, ο οποίος αφορούσε σε αγορές αγαθών, παγίων ή λήψεις υπηρεσιών, δεν αφαιρούταν από κάποιο άλλο μέγεθος, αλλά περιλαμβανόταν στο κόστος της παρεχόμενης υπηρεσίας.

Παράδειγμα:                              Φορολογικό έτος 2014

                                        Φροντιστήριο, ατομική επιχείρηση

Ακαθάριστα έσοδα από δίδακτρα………………………………………50.000 ευρώ

Λειτουργικά έξοδα (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, πχ 2.500 ευρώ

14.500 + 2.500)……………………………………………………………......17.000 ευρώ

Καθαρό εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα………………...33.000 ευρώ

Φόρος 26%.................................................................................................8.580 ευρώ

Οι επιχειρήσεις με αυτό το αντικείμενο, κατά πάσα πιθανότητα, θα κληθούν να υποβάλουν δήλωση μεταβολής στο Μητρώο, με ένταξη στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ και με διακανονισμό του ΦΠΑ των παγίων, τα οποία βρίσκονται ακόμη εντός της πενταετίας, από την ημερομηνία απόκτησής τους (άρθρο 33, Κώδικα ΦΠΑ, βλέπε Πολ. 1160/2015).                                                  

                                                   Φορολογικό έτος 2015

Ακαθάριστα έσοδα από δίδακτρα………………………………………..50.000 ευρώ

Λειτουργικά έξοδα (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, μέχρι ημερομηνία

δημοσίευσης του Ν 4334/2015 στο ΦΕΚ και υποβολής της δήλωσης

μεταβολής-μετάταξης στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, πχ 1.250 ευρώ

14.000 + 1.250)…………………………………………………………………..15.250 ευρώ

Καθαρό εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα……………..........34.750 ευρώ

Φόρος 26%....................................................................................................9.035 ευρώ

Η επιχείρηση εισέπραξε ΦΠΑ από πελάτες (από Ιούλιο 2015): πχ, 25.000 χ 23 % = 5.750 ευρώ. Αφαιρεί όμως τον ΦΠΑ των εισροών της που αφορά το διάστημα, μετά την ένταξή της στο κανονικό καθεστώς, πχ 1.250 ευρώ, άρα: η επιχείρηση απέδωσε ΦΠΑ στο κράτος: 5.750,00 – 1.250,00 = 4.500,00 (ποσό που έχει ήδη εισπράξει από τους πελάτες της).

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το φροντιστήριο, ως επιχείρηση δεν θα έχει ιδιαίτερο πρόβλημα, πέραν του γεγονότος ότι απομακρύνεται από το ασφαλές περιβάλλον μιας εξαίρεσης και εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο μιας επιπλέον υποχρέωσης, με διαχειριστικά κυρίως, αλλά και ελεγκτικά, ζητήματα. Το πρόβλημα το έχει ο καταναλωτής, ο οποίος τελικά είναι αυτός που επιβαρύνεται τον ΦΠΑ. Επιπλέον, το φροντιστήριο, θα καταγράφει μεγαλύτερο ποσό καθαρών κερδών, τηρουμένων των αναλογιών του κύκλου εργασιών, επειδή δεν θα εκπίπτει πλέον ως έξοδο τον ΦΠΑ που αφορούσε τις εισροές του, αλλά θα τον αφαιρεί από τον ΦΠΑ των εκροών.

Ας ελπίσουμε, η παραπάνω μετάταξη των φροντιστηρίων στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, να μην προκαλέσει στροφή προς τα ιδιαίτερα μαθήματα, διότι εκεί, εκτός του ότι είναι (ακόμη) απαλλασσόμενη δραστηριότητα (περ. ιγ, άρθρου 22 Κώδικα ΦΠΑ), υπάρχει και μεγάλος βαθμός φοροδιαφυγής, με αποτέλεσμα το κράτος να χάνει σημαντικά ποσά από τον φόρο εισοδήματος.

Νίκος Σγουρινάκης

Πηγή: epixeirisi.gr