Η λογιστική και η φορολογική βάση
Στο άρθρο 3 του Ν 4308/2014 (ΕΛΠ), σε συγκεκριμένο εδάφιο, γίνεται αναφορά στην λογιστική και την φορολογική βάση.
Τις βάσεις αυτές, πρέπει να παρακολουθεί το λογιστικό σύστημα (απλογραφικό ή διπλογραφικό) της επιχείρησης (οντότητας), σε ό,τι αφορά τις μεταβολές των στοιχείων του Ενεργητικού και του Παθητικού (καθαρή θέση και υποχρεώσεις), αλλά και τα λογιστικά γεγονότα που δημιουργούν έσοδα ή προκαλούν έξοδα. Ο τελικός σκοπός είναι η ορθή κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων.
Η επιχείρηση κατά την διάρκεια της λογιστικής χρήσης αντιμετωπίζει διάφορα λογιστικά γεγονότα - συναλλαγές, ορισμένα από τα οποία επηρεάζουν ευθέως, πέραν του μεγέθους των περιουσιακών στοιχείων (αυξομειώσεις) και τις φορολογικές διαδικασίες. Για παράδειγμα, αν επιβληθεί ένα πρόστιμο 100 ευρώ στην επιχείρηση, η μεν καταβολή του θα επηρεάσει τα χρηματικά διαθέσιμα (μείωση κατά το ποσό αυτό), ωστόσο η μη αναγνώριση του εξόδου αυτού από την φορολογική νομοθεσία (περ. ε΄, άρθρου 23 ΚΦΕ, Ν 4172/2013), δημιουργεί την υποχρέωση να παρακολουθείται η πράξη αυτή ως φορολογική βάση. Η συγκεκριμένη διαφορά του προστίμου χαρακτηρίζεται ως μόνιμη, πράγμα που σημαίνει ότι δεν αντιστρέφεται στο μέλλον και είναι οριστική. Το ίδιο συμβαίνει με κάθε δαπάνη που δεν αναγνωρίζεται φορολογικά (πχ το τέλος επιτηδεύματος κ.λπ.).
Στον αντίποδα, βρίσκεται η προσωρινή διαφορά, η οποία αναστρέφεται στο μέλλον, οπότε παρακολουθείται με αυτή την προϋπόθεση. Για παράδειγμα, όταν ένα έξοδο ποσού 1000 ευρώ καταχωρίζεται λογιστικά στη χρήση 2014, αλλά θα εκπέσει για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος στη χρήση 2015, το λογιστικό αποτέλεσμα της χρήσης 2014 είναι μικρότερο κατά 1000 ευρώ από το φορολογικό αποτέλεσμα αυτής, ενώ στη χρήση 2015 θα συμβεί το αντίστροφο.
Τέτοια περίπτωση προκύπτει, για παράδειγμα, από τη χρήση διαφορετικών συντελεστών ή μεθόδου απόσβεσης, για λογιστικούς και φορολογικούς σκοπούς, ή σε περιπτώσεις λογιστικοποίησης προβλέψεων που αναφέρονται σε αποζημιώσεις λόγω αποχώρησης εργαζομένων από την υπηρεσία. Τα ποσά αυτά αντιστρέφονται μέχρι την τελική εκκαθάριση των σχετικών στοιχείων. Έτσι, στην περίπτωση ενός παγίου, η αντιστροφή των διαφορών των αποσβέσεων θα γίνει είτε μέσω αντίθετων διαφορών αποσβέσεων σε μελλοντικές περιόδους (μικρότερες ή μεγαλύτερες, αντίστοιχα, φορολογικές από λογιστικές), είτε μέσω του αποτελέσματος (κέρδους ή ζημίας) που θα προκύψει κατά την απόσυρση - εκποίηση του παγίου. Περαιτέρω, στην περίπτωση προβλέψεων για παροχές (αποζημιώσεις) σε εργαζομένους, μετά την αποχώρηση από την υπηρεσία, η αντιστροφή θα γίνει κατά την καταβολή τους, χρόνος στον οποίο αυτές αναγνωρίζονται φορολογικά.
Στην ουσία πρόκειται για την γνωστή μας «φορολογική αναμόρφωση του αποτελέσματος», η οποία με το προηγούμενο καθεστώς του ΕΓΛΣ και του φορολογικού νόμου, ελάμβανε χώρα στο τέλος της χρήσης, ευθυγραμμιζόμενη και με τα φορολογικά έντυπα. Συνεπώς, σύμφωνα με τα ΕΛΠ, το λογιστικό σύστημα της οντότητας απαιτείται να παρακολουθεί εκτός από την λογιστική μεταβολή και την φορολογική βάση. Αυτό βέβαια θα συμβαίνει οσάκις υφίσταται σχετική διαφορά. Παράδειγμα: Αν καταβληθεί το ενοίκιο του καταστήματος ή του γραφείου που χρησιμοποιεί ως επαγγελματική εγκατάσταση η οντότητα, με το δεδομένο ότι το έξοδο αυτό αναγνωρίζεται φορολογικώς (δηλαδή, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα, άρθρο 22 ΚΦΕ), δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ λογιστικής και φορολογικής βάσης, συνεπώς παρέλκει η ιδιαίτερη παρακολούθησή του. Σημειώνεται ότι η παραπάνω παρακολούθηση της λογιστικής και της φορολογικής βάσης, όπως υπογραμμίσαμε και στην αρχή του σημειώματος, αφορά τα έσοδα, τα έξοδα, τα περιουσιακά στοιχεία της οντότητας, τις υποχρεώσεις και ασφαλώς την καθαρή θέση. Ακολούθως, κατά ρητή διατύπωση στον νόμο, η υποχρέωση αυτή είναι αυτονόητη προϋπόθεση για την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων της οντότητας.
Επισημαίνεται πάντως, ότι η παρακολούθηση αυτή, είναι δυνατόν να υλοποιείται με οποιονδήποτε πρόσφορο αλλά και ασφαλή τρόπο, ώστε να μπορούν να εξαχθούν οι απαραίτητες πληροφορίες για την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, την σύνταξη της φορολογικής δήλωσης, και την διασφάλιση της δυνατότητας διενέργειας οποιουδήποτε ελέγχου, από φορέα που νομιμοποιείται για αυτό.
Νίκος Σγουρινάκης
Λογιστής Φοροτεχνικός
Πηγή: epixeirisi.gr