H φορολογία εισοδήματος και ο ΦΠΑ των αγροτών από 1/1/2017

Οι κατ’ επάγγελμα αγρότες αλλά και γενικότερα όσοι αποκτούν κάποιο εισόδημα από αγροτική εκμετάλλευση αποτελούσαν πάντα μία ειδική κατηγορία φορολογουμένων τόσο στη φορολογία εισοδήματος, όσο και στον ΦΠΑ. Δικαίως σε κάποιο βαθμό λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτεροτήτων που έχει η δραστηριότητα αυτή.

Η συνύπαρξη στην ίδια κατηγορία μεγάλων και μικρών καλλιεργητών, καθιστά πολλές φορές δυσχερή την υιοθέτηση ενός φορολογικού συστήματος για αυτή την ομάδα φορολογουμένων που και δίκαιο θα είναι και δεν θα επιτρέπει τη διαφυγή μεγάλων ποσών φορολογητέας ύλης. Δυστυχώς και στις τελευταίες φορολογικές αλλαγές κυριάρχησε η λογική της ισοπέδωσης, με αποτέλεσμα οι μικροί καλλιεργητές να είναι οι μεγάλοι χαμένοι, καθώς θα κληθούν να καταβάλλουν ποσά δυσανάλογα με τα εισοδήματα που αποκτούν. Ασφαλώς δεν είναι οι μόνοι αφού σε παρόμοια δυσχερή θέση βρίσκονται όλοι οι μικροί αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις.

Αλλαγές που αφορούν τους αγρότες έχουμε τόσο στη φορολογία εισοδήματος, όσο και στον ΦΠΑ.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

Στη φορολογία εισοδήματος η βασική αλλαγή έχει να κάνει με την ένταξή τους στην κλίμακα φορολόγησης  του άρθρου 15 του Ν.4172/2013. Το εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα ωστόσο φορολογείται με την κλίμακα αυτή, αλλά αυτοτελώς. Δηλαδή μη συναθροιζόμενο με το εισόδημα από μισθωτή εργασία και επιχειρηματική δραστηριότητα. Η μείωση του φόρου, η οποία υπολογίζεται επί του αθροίσματος του εισοδήματος από μισθούς και συντάξεις και αυτού της αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, ισχύει μόνο για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες. Ως κατ’ επάγγελμα αγρότης θεωρείται σύμφωνα με τον Ν 3874/2010, άρθρ. 2 παρ.1, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει αυτός που:

•     Είναι κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης.
•     Αφιερώνει τουλάχιστον 30% του συνολικού ετήσιου χρόνου εργασίας του, στην αγροτική δραστηριότητα.
•     Αποκτά από αυτή 50% τουλάχιστον του συνολικού ετήσιου εισοδήματός του.
•     Είναι ασφαλισμένος ο ίδιος και η αγροτική του εκμετάλλευση, όπου απαιτείται, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
•     Τηρεί λογιστικά βιβλία, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

Ως προς την τελευταία προϋπόθεση έγινε δεκτό με το υπ’ αριθμ. ΔΕΑΦ 1000637 ΕΞ 2017 έγγραφο της ΑΑΔΕ ότι θεωρείται ότι τηρούν λογιστικά βιβλία και κατά συνέπεια διατηρούν τον χαρακτηρισμό τους ως κατ’ επάγγελμα αγρότες και όσοι υπάγονται σε ειδικό καθεστώς ΦΠΑ όπως επίσης και όσοι νομίμως απαλλάσσονται από την υποχρέωση ενημέρωσης βιβλίων.

Ως προς τον προσδιορισμό του αγροτικού εισοδήματος και ειδικότερα ως προς τη φορολογική μεταχείριση της ενιαίας ενίσχυσης του πυλώνα 1 της Κ.Γ.Π. το μέρος εκείνο που αφορά τη βασική ενίσχυση θεωρείται εξ ολοκλήρου πλέον φορολογητέο εισόδημα. Το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ ισχύει μόνο για τις πράσινες και συνδεδεμένες ενισχύσεις.

ΦΠΑ

Σημαντικές μεταβολές επέρχονται όμως από 1/1/2017 και στη δυνατότητα ένταξης των αγροτών στο ειδικό καθεστώς του άρθρου 41 του κώδικα ΦΠΑ και κατά συνέπεια και στη δυνατότητα απαλλαγής από την τήρηση βιβλίων.

Σύμφωνα με το νόμο και με τις οδηγίες της Πολ. 1201/2016 επισημαίνονται τα εξής, ως προς τη δυνατότητα ένταξης ενός αγρότη στο παραπάνω ειδικό καθεστώς:

Α. Όριο ένταξης: 15.000 ευρώ αξία όλων των παραδόσεων αγροτικών προϊόντων ιδίας παραγωγής και των παροχών αγροτικών υπηρεσιών προς κάθε πρόσωπο, που πραγματοποιήθηκαν στο προηγούμενο φορολογικό έτος, και στις 5.000 ευρώ από κάθε είδους επιδότηση (σωρευτικά, δηλαδή θα πρέπει να συντρέχουν και τα δύο προκειμένου τα εν λόγω πρόσωπα να εντάσσονται στο ειδικό καθεστώς).

Στον προσδιορισμό του ορίου των 15.000 ευρώ περιλαμβάνεται το συνολικό ποσό, που προέρχεται από την παράδοση αγροτικών προϊόντων των αγροτών από δική τους αγροτική εκμετάλλευση ή παροχή αγροτικών υπηρεσιών στο πλαίσιο της αγροτικής τους εκμετάλλευσης, όχι μόνο προς άλλους υποκείμενους στο φόρο και προς απαλλασσόμενα πρόσωπα (νοσοκομεία, κλινικές κλπ) αλλά και σε άλλους αγρότες του ειδικού καθεστώτος και σε πρόσωπα μη υποκείμενα στο φόρο (ιδιώτες, ΝΠΔΔ, δημόσιο, δήμοι κλπ), όπως το ποσό αυτό προκύπτει από τα τιμολόγια αγοράς που εκδίδουν στον πωλητή αγρότη οι υποκείμενοι στο φόρο αγοραστές των αγροτικών προϊόντων, καθώς και από τα ειδικά στοιχεία που εκδίδει ο αγρότης του ειδικού καθεστώτος.

Στον προσδιορισμό του ορίου των 5.000 ευρώ από επιδοτήσεις, από 01.01.2017 και εφεξής, λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό επιδοτήσεων ή ενισχύσεων κάθε μορφής που πράγματι καταβλήθηκε στον αγρότη εντός του προηγούμενου φορολογικού έτους, έστω και αν στο ποσό αυτό περιέχονται και ποσά επιδοτήσεων ή ενισχύσεων που αφορούν άλλα φορολογικά έτη (χρήσεις).

Β. Υποχρέωση έκδοσης ειδικού στοιχείου από τους αγρότες του ειδικού καθεστώτος για παραδόσεις των προϊόντων τους ή παροχές αγροτικών υπηρεσιών προς άλλους αγρότες του ειδικού καθεστώτος ή προς πρόσωπα μη υποκείμενα στο φόρο. Με την ΠΟΛ. 1191/2016 ορίστηκε ο τύπος και το περιεχόμενο, του ειδικού αυτού στοιχείου.

Γ. Υποχρεωτική υπαγωγή της αγροτικής εκμετάλλευσης στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ στις περιπτώσεις που οι αγρότες παράλληλα ασκούν και άλλη δραστηριότητα για την οποία υποχρεούνται σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων, περιλαμβανομένων των περιπτώσεων που πωλούν τα προϊόντα τους στις λαϊκές αγορές ή από δικό τους κατάστημα ή τα εξάγουν ή τα παραδίδουν ενδοκοινοτικά ή διαχειρίζονται ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή λειτουργούν αγροτοτουριστικές μονάδες. Η παραπάνω υποχρέωση αφορά όχι μόνο επαγγελματίες που για την άσκηση της δραστηριότητάς τους υπάγονται σε ΦΠΑ (π.χ. λογιστές) αλλά και επαγγελματίες που απαλλάσσονται από το ΦΠΑ (π.χ. γιατροί, ασφαλιστικοί πράκτορες κ.λπ.).

Οι αγρότες οι οποίοι, παράλληλα με την αγροτική εκμετάλλευση, ασκούν και άλλη δραστηριότητα για την οποία υποχρεούνται στην τήρηση λογιστικών βιβλίων (απλογραφικά ή διπλογραφικά), μεταξύ των οποίων και η διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η λειτουργία αγροτοτουριστικών μονάδων, υπάγονται υποχρεωτικά στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ για την αγροτική τους εκμετάλλευση, έχοντας όλες τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που απορρέουν από το καθεστώς αυτό.

Επίσης, σημειώνεται ότι ως άλλη, κι όχι αγροτική, δραστηριότητα, για την οποία υφίσταται υποχρέωση τήρησης βιβλίων και έκδοσης στοιχειών, θεωρείται και η εκμετάλλευση αγροτικών μηχανημάτων, όπως είναι οι θεριζοαλωνιστικές μηχανές, τα σπαρτικά μηχανήματα που προσαρτώνται σε τρακτέρ, κλπ, επομένως αγρότες οι οποίοι παρέχουν τις εν λόγω υπηρεσίες υποχρεούνται να ενταχθούν στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ και για την αγροτική τους εκμετάλλευση.

Δ. Σε περίπτωση προαιρετικής μετάταξης από το ειδικό καθεστώς αγροτών στο κανονικό καθεστώς, η υποχρεωτική παραμονή σε αυτό είναι πλέον τριετής αντί πενταετής.

Ως προς τη διαδικασία της μετάταξης επισημαίνονται βάσει της ίδιας εγκυκλίου τα εξής:

•     Προαιρετική μετάταξη από το κανονικό στο ειδικό καθεστώς, όταν υπάρχει τέτοια δυνατότητα: δήλωση μεταβολής, εντός 30 ημερών από την έναρξη του φορολογικού έτους.
•     Προαιρετική μετάταξη από το ειδικό στο κανονικό καθεστώς: δήλωση μεταβολής είτε εντός 30 ημερών από την έναρξη του φορολογικού έτους (προκειμένου να ισχύει η μεταβολή από 1/1) ή κατά τη διάρκεια του φορολογικού έτους με την υποβολή δήλωσης μεταβολών που θα ισχύει από την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης.
•     Υποχρεωτική μετάταξη από το ειδικό στο κανονικό καθεστώς, λόγω μη πλήρωσης των κριτηρίων: δήλωση μεταβολής, εντός 30 ημερών από την έναρξη του φορολογικού έτους.
•     Μετάταξη στο κανονικό καθεστώς λόγω άσκησης και άλλης δραστηριότητας για την οποία υποχρεούνται στην τήρηση λογιστικών βιβλίων: δήλωση μεταβολών εντός προθεσμίας 30 ημερών από την έναρξη του φορολογικού έτους.
•     Μετάταξη στο κανονικό καθεστώς για αγρότες που παράλληλα διαχειρίζονται ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως 100 KW ή λειτουργούν αγροτοτουριστικές μονάδες έως 10 δωματίων: θα πραγματοποιηθεί κεντρικά από τις αρμόδιες για τα πληροφοριακά συστήματα υπηρεσίες της Φορολογικής Διοίκησης.
•     Μετάταξη στο κανονικό καθεστώς λόγω παράδοσης προϊόντων παραγωγής τους από λαϊκές αγορές ή από δικό τους κατάστημα ή πραγματοποιούν εξαγωγές ή παραδόσεις των προϊόντων τους προς άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε, από 1.1.2017:  κεντρικά από τις αρμόδιες για τα πληροφοριακά συστήματα υπηρεσίες της Φορολογικής Διοίκησης. Εάν από 1.1.2017 επιλέξουν την παύση των πωλήσεων στη λαϊκή ή από δικό τους κατάστημα ή των εξαγωγών ή των ενδοκοινοτικών παραδόσεων και πληρούνται και τα λοιπά για τη μετάταξή τους στο ειδικό καθεστώς αγροτών οφείλουν να υποβάλουν δήλωση μεταβολών εντός ανατρεπτικής προθεσμίας 30 ημερών από την έναρξη του φορολογικού έτους 2017.

Βαγγέλης Μιχελινάκης,

Σύμβουλος επιχειρήσεων,

Λογιστής Φοροτεχνικός

Πηγή: epixeirisi.gr