fbpx
Skip to main content

Η αρχή του Pareto: «Των σημαντικών ολίγων και των ασήμαντων πολλών»*

Διαβάζοντας αυτές τις ημέρες στον Τύπο, την ανάλυση των στοιχείων (εισοδήματα 2015), όπως δημοσιοποιήθηκαν από την ΑΑΔΕ, τα οποία επιβεβαιώνουν την φορολογική αφαίμαξη της μεσαίας τάξης και την σταδιακή πτωχοποίησή της που, αναμφιβόλως, γίνεται πλέον  βάσει σχεδίου, θυμήθηκα την Αρχή του Pareto από τα φοιτητικά χρόνια.

Η αρχή αυτή, για να επικεντρώσουμε σε ορισμένα σημεία, βασίζεται στη θεωρία του Ιταλού οικονομολόγου - κοινωνιολόγου Vilfredo Pareto, ο οποίος το 1897 παρατήρησε και απέδειξε στη συνέχεια, ότι το 80% του πλούτου στην Ιταλία (αλλά όχι μόνο σε αυτή την χώρα) κατεχόταν από το 20% του πληθυσμού. Ωστόσο, το σπουδαίο και σημαντικό της υπόθεσης, δεν ήταν αυτή η παρατήρηση της συγκεκριμένης ανισομέρειας, όσο το γεγονός ότι η θεωρία του Pareto συσχετίζεται έκτοτε με σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής του ανθρώπου.

Για παράδειγμα (με την αναλογία 80 προς 20 να ισχύει κατά προσέγγιση), έχουμε, μετά από καταγραφές στοιχείων, τις παρακάτω παρατηρήσεις:  

Το 20% των πελατών μιας επιχείρησης αποφέρει το 80% του συνολικού κύκλου εργασιών, ή το 20% των πελατών μιας τραπεζικής επιχείρησης, ενδέχεται να αντιπροσωπεύει το 80% των θετικών αποτελεσμάτων αυτής, ή το 80% των κερδών μια οικονομικής μονάδας προέρχονται από το 20% του πελατολογίου της, ή το 80% της ρύπανσης του περιβάλλοντος, οφείλεται στο κυκλοφοριακό πρόβλημα και προκαλείται από το 20% του αριθμού των οχημάτων, ή το 20% μιας διαφημιστικής εκστρατείας ενδέχεται να αποδίδει το 80% των αποτελεσμάτων που έχουν τεθεί ως στόχοι κ.λπ. κ.λπ.

Σε κάθε περίπτωση, για κάθε ενέργεια του ανθρώπου, καθίσταται εμφανής μία ανισομερής κατανομή αιτιών και αποτελεσμάτων ή μέσων και παραγώγων που είναι άξια παρατήρησης για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων, αναλόγως προς τον τομέα και το περιβάλλον που αφορά τις δραστηριότητές μας.    

Υπό την παραπάνω έννοια και ασφαλώς, σαφέστατη ανισομέρεια, περίπου 513.500 φορολογούμενοι (σε σύνολο 6.200.000), με εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ, κατέβαλαν το 60% της άμεσης φορολογίας, ενώ 3.300.000 φορολογούμενοι, πλήρωσαν μηδέν φόρο. Το τελευταίο αυτό καταγεγραμμένο στοιχείο, οδηγεί, κατά την άποψή μου, στην διαπίστωση της πλήρους αποτυχίας του κράτους να αναζητήσει ή (έστω) να περιορίσει την φοροδιαφυγή και τα αδήλωτα εισοδήματα.

Οι «σημαντικοί» λοιπόν ολίγοι και οι «ασήμαντοι» πολλοί.

Μόνο που αυτοί οι τελευταίοι δεν φαίνεται να είναι και τόσο ασήμαντοι για τους εαυτούς τους, αφού βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση,  είτε γιατί αποφεύγουν να δηλώσουν τα πραγματικά εισοδήματά τους, είτε γιατί τους «βοηθά» το φορολογικό σύστημα να μην καταβάλουν φόρους, χωρίς ασφαλώς να ενδιαφέρονται αν πράγματι κάποιοι άλλοι έχουν «αναλάβει» και τα δικά τους βάρη. Υπό την έννοια αυτή και χωρίς καμία διάθεση αντιπαράθεσης και διαχωρισμού της κοινωνίας (μακριά από εμένα μία τέτοια σκέψη), εκτιμώ ότι η νομοθετική/εκτελεστική εξουσία δεν αναζητά φόρους, από το σύνολο των φορολογουμένων με ένα δίκαιο σύστημα προοδευτικής φορολόγησης των εισοδημάτων, αλλά έχει στοχεύσει προς τον αφανισμό των πολιτών και των επιχειρήσεων με μεσαία εισοδήματα, έτσι ώστε όλοι να εξισωθούν, αλλά προς τα κάτω!

«Αρωγός» της παραπάνω μεθόδευσης ήρθε να προστεθεί και ο «ασφαλιστικός» νόμος που ψήφισε η Βουλή των Ελλήνων τον Μάιο 2016. Με καθαρά φορολογικά κριτήρια και πάντα με αιχμή του δόρατος την βασική αρχή του πολιτικού μας συστήματος: «τα εμά, εμά και τα εσά πάλι εμά»,  ανεξαρτήτως κόμματος που αναλαμβάνει την εξουσία (όπως τελικώς αποδεικνύεται την τελευταία διετία), οι νέες διατάξεις υπολογίζουν μεν τις εισφορές στο φορολογητέο εισόδημα του προηγούμενου έτους, πλην όμως, αν προκύψει χαμηλό φορολογούμενο εισόδημα ή αρνητικό φορολογικό αποτέλεσμα (ζημιά), πάλι βρέθηκε τρόπος να καταβληθούν οι εισφορές, ως ένα ελάχιστο ποσό επί του νομοθετημένου μισθού (βάσει του Ν 4093/2012). Επιπροσθέτως, το «έξυπνο ασφαλιστικό σύστημα» που ισχύει πλέον στην χώρα μας, επιβάλλει εισφορές αδιακρίτως, ακόμη και στο εισόδημα από κεφάλαιο (μερίσματα μετόχων και μελών ΔΣ με συμμετοχή μεγαλύτερη από 3% και στη διανομή των κερδών των ΕΠΕ), ακόμη και στο φορολογητέο εισόδημα  που προκύπτει από δεύτερη εργασία, ή από περιστασιακή απασχόληση.

Η αρχή του Vilfredo Pareto συνεπώς έχει την εφαρμογή της και στην ανισομέρεια της κατανομής των φορολογικών βαρών, όχι όμως, δυστυχώς, με την έννοια ότι όποιος έχει υψηλά εισοδήματα να επιβαρύνεται αναλόγως, πράγμα που θα ήταν η φυσιολογική εκδοχή της, αλλά όποιος δηλώνει τα πραγματικά του εισοδήματα να είναι το εύκολο θύμα στο στόχαστρο του κράτους. Ουδεμία προσπάθεια για ανακάλυψη και περιορισμό της φοροδιαφυγής, της παράνομης διακίνησης καπνικών και πετρελαϊκών προϊόντων, της ασυδοσίας στο σύνηθες πλέον σπορ της μη έκδοσης αποδείξεων από την μικρομεσαία τάξη κ.λπ..

Ωστόσο, η αρχή του Vilfredo Pareto, δηλαδή ο κανόνας 80 - 20, θα πρέπει να χρησιμεύει ως καθημερινή πρακτική του ανθρώπου στο να αφιερώνει το 80% του χρόνου και της ενέργειάς του, για την επίτευξη του 20% των πραγμάτων στη ζωή και την εργασία του που θεωρούνται ότι είναι σημαντικά. Τα «ασήμαντα» απλώς θα «διασκεδάζουν» και σε ένα βαθμό θα επιβραβεύουν τα «σημαντικά».

Κοντολογίς, η αρχή  μας παροτρύνει να μην εργαζόμεθα με υπερβολική καταβολή δυνάμεων, χωρίς λόγο, αλλά αντιθέτως να πράττουμε με έξυπνο και αποτελεσματικό τρόπο, δημιουργώντας σωστά και παραγωγικά επιτεύγματα.

Για την υλοποίησή της στον τομέα της φορολογίας, από την πλευρά της Πολιτείας, ας θεσμοθετηθούν δίκαιοι και αποδοτικοί κανόνες φορολόγησης των εισοδημάτων, με προοδευτική φορολόγηση, ώστε όλα τα εισοδήματα να συμμετέχουν στη κοινή προσπάθεια.

Ώστε να ισχύσει, εν τέλει και η επιταγή του Συντάγματος: «Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους»…

Νίκος Σγουρινάκης

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

[*] Στην ουσία πρόκειται για την διατύπωση του πρωτοπόρου της «Διαχείρισης Ποιότητας» Joseph Juran (ΗΠΑ 1930), ως τον κανόνα: «των σημαντικών ολίγων και των ασήμαντων πολλών». Ωστόσο, για διάφορους λόγους η ονομασία: Αρχή του Pareto επικράτησε.


Πηγή: epixeirisi.gr

Τα cookies μας διευκολύνουν να σας παρέχουμε τις υπηρεσίες μας. Με τη χρήση των υπηρεσιών μας επιτρέπετε να χρησιμοποιούμε cookies.