Στο Σημείωμα της προηγούμενης εβδομάδας, παραθέτοντας τις νομοθετικές φορολογικές ρυθμίσεις εμπροσθοβαρούς δημοσιονομικής πολιτικής, δηλαδή την αλλαγή της κλίμακας φορολογίας του άρθρου 15 του ΚΦΕ από 1/1/2020 και την μείωση του ιδιότυπου αφορολόγητου του άρθρου 16, επίσης από 1/1/2020 (ή 1/1/2019, αναλόγως), καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι σε φόρο θα υπάγονται εφεξής ακόμη και τα ιδιαιτέρως χαμηλά εισοδήματα.

Ωστόσο, υπενθυμίζεται  ότι η κλίμακα του άρθρου 15 και οι μειώσεις φόρου του άρθρου 16 αφορούν αποκλειστικά εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, καθώς και από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, με τους περιορισμούς που θέτουν οι σχετικές διατάξεις. Οι ασκούντες επιχειρηματική δραστηριότητα άλλης μορφής (ελεύθεροι επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις) και όσοι αποκτούν εισόδημα από κεφάλαιο (ενοίκια, τόκους, μερίσματα, δικαιώματα) φορολογούνται από το πρώτο ευρώ καθαρού εισοδήματος, με διακεκριμένους φορολογικούς συντελεστές ή κλίμακες, ανά κατηγορία και κατά περίπτωση.

Από τη θέση αυτή, ανέκαθεν υποστήριζα την καθιέρωση ενός ενιαίου προοδευτικού φορολογικού συστήματος για τα φυσικά πρόσωπα, το οποίο θα στοχεύει στην ομοιόμορφη αντιμετώπιση των καθαρών φορολογητέων εισοδημάτων από κάθε πηγή, με υιοθέτηση γενικών διατάξεων σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη έκταση και εφαρμογή ενιαίας φορολογικής κλίμακας. Απαραίτητος ο σχεδιασμός φορολογικών ελέγχων, στην περίπτωση αυτή, με άμεση αξιοποίηση της τεχνολογίας.

Το πλαίσιο μιας τέτοιας μορφής προοδευτικής φορολόγησης, θα έχει ως εξής[1]:

1. Καθορισμός των  εισοδημάτων που θα φορολογηθούν με τις γενικές διατάξεις, από κάθε πηγή (με ενδεχόμενη επιλογή εισοδημάτων για αυτοτελή φορολόγηση, πχ τόκοι καταθέσεων)

2. Προσδιορισμός των καθαρών εισοδημάτων από κάθε πηγή, αφού επιλεγούν με προσοχή και  ευελιξία οι σχετικές εκπτώσεις από το εισόδημα

3. Άθροισμα των καθαρών εισοδημάτων, ως άνω, που φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις.

4. «Κατασκευή» της ενιαίας διευρυμένης φορολογικής κλίμακας, με αφορολόγητο για όλους τους φορολογούμενους, ενώ ταυτοχρόνως θα περιλαμβάνει αρκετά κλιμάκια, ώστε να καθίσταται αφενός μεν αποτελεσματική ως προς την απόδοση εσόδων για το κράτος, αφετέρου δε να ενισχύει το αίσθημα δικαίου στους πολίτες [Τα tax credits (πιστώσεις φόρου) ενδέχεται να μην είναι απαραίτητα, αναλόγως με την κυβερνητική πολιτική, αλλά και τους δημοσιονομικούς στόχους].

Εν πάση περιπτώσει, ας προσγειωθούμε…

Το καθεστώς φορολογίας που ισχύει σήμερα στηρίζεται στη διακεκριμένη φορολόγηση των εισοδημάτων, οπότε εξ ορισμού ενσωματώνει την διάσταση της φορολογικής ανισότητας.

Για παράδειγμα, ένας μισθωτός του ιδιωτικού τομέα, με ένα εξαρτώμενο τέκνο, κατά το 2017 δηλώνει καθαρό φορολογητέο εισόδημα, αφαιρουμένων δηλαδή των ασφαλιστικών του κρατήσεων, 14.000 ευρώ (χωρίς λοιπά εισοδήματα και με κάλυψη των αντικειμενικών του δαπανών / τεκμήρια). Ο φόρος που αναλογεί στο εισόδημα αυτό είναι:

       14.000,00 χ 22% = 3.080,00 – 1.950,00 = 1.130,00 ευρώ (άρθρα 15 και 16 ΚΦΕ)

Σημειώνεται ότι το ποσό αυτό, κανονικά παρακρατήθηκε κατά την διάρκεια του έτους, ανά μισθοδοτική κατάσταση.

Άλλος φορολογούμενος, δηλώνει το ίδιο φορολογητέο εισόδημα, αλλά από ακίνητα (κατοικία), ανεξαρτήτως αριθμού εξαρτώμενων τέκνων. Ο φόρος που αναλογεί στο εισόδημα αυτό είναι: 14.000,00 χ 5% = 700,00 ευρώ (μείωση, περ. α, παρ. 3 άρθρου 39 ΚΦΕ), άρα απομένουν για φορολόγηση: 13.300,00 ευρώ, οπότε είναι:

[12.000,00 χ 15% = 1.800,00]  +  [1.300,00 χ 35% = 455,00] συνεπώς σύνολο: 2.255,00 ευρώ

                                (κλίμακα της παρ. 4 του άρθρου 40 του ΚΦΕ)

Τρίτος φορολογούμενος, δηλώνει κατά το φορολογικό έτος 2017, καθαρό φορολογητέο εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, επίσης 14.000 ευρώ, δηλαδή μετά την αφαίρεση των εκπιπτόμενων επιχειρηματικών δαπανών, (ομοίως, ανεξαρτήτως αριθμού εξαρτώμενων τέκνων). Η φορολόγηση του εισοδήματος αυτού θα γίνει με την κλίμακα του άρθρου 15 του ΚΦΕ, χωρίς όμως να έχουν εφαρμογή οι μειώσεις του άρθρου 16 (παρ. 1, άρθρο 29 ΚΦΕ), συνεπώς από το πρώτο ευρώ:

                      14.000,00 χ 22% = 3.080,00 ευρώ (κλίμακα άρθρου 15 ΚΦΕ)

Βέβαια, αυτός ο τελευταίος θα υποχρεωθεί και σε καταβολή προκαταβολής φόρου 100%, για το 2018, συμψηφίζοντας ασφαλώς την ήδη υφιστάμενη για το 2017. Επιπλέον θα υποχρεωθεί σε καταβολή τέλους επιτηδεύματος και το κυριότερο: θα υπολογιστούν και ασφαλιστικές εισφορές επί του φορολογητέου εισοδήματος του προηγούμενου έτους.

Ας αγνοήσουμε όμως, υπό μία έννοια, τα επιπλέον αυτά ποσά, καθώς και την Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης (που καταλαμβάνει ούτως ή άλλως, όλα τα εισοδήματα πάνω από 12.000 ευρώ) και ας μείνουμε στη σύγκριση των αναλογούντων φόρων, ανά κατηγορία εισοδήματος, των ως άνω τριών φορολογουμένων.

Ας προβληματιστούμε από το γεγονός ότι τρεις φορολογούμενοι με το ίδιο ύψος εισοδήματος, ασφαλώς δε με ιδιαίτερους, ο καθένας, κινδύνους στην αγορά εργασίας, αντιμετωπίζονται εντελώς διαφορετικά ως προς την συνεισφορά τους στα δημόσια έσοδα.

Απλώς, να προβληματιστούμε…

Νίκος Σγουρινάκης

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

[1] Τις απόψεις αυτές παρουσίασα σε Φορολογική Ημερίδα στο ΤΕΙ Πειραιά, που είχε διοργανώσει με επιτυχία, το Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής (18 Μαΐου 2017).

Πηγή: epixeirisi.gr