fbpx
Skip to main content

Λογιστικός Σύλλογος Αθηνών - LSA.gr

Η υποβολή διακεκριμένων φορολογικών δηλώσεων από τους συζύγους

Με νομοθετική ρύθμιση, δια της οποίας προσαρμόζεται η παρ. 4 του άρθρου 67 του ΚΦΕ (Ν 4172/2013) στην απόφαση του ΣτΕ 330/2018, παρέχεται πλέον η δυνατότητα της υποβολής διακεκριμένων φορολογικών δηλώσεων εισοδήματος, από τους συζύγους. Η ως άνω διάταξη του ΚΦΕ είχε αντικατασταθεί τελευταία φορά από την παράγραφο 2 του άρθρου 8 του Ν 4374/2016 (ισχύς από 1/4/2016), προκειμένου να εναρμονιστεί με τον Ν 4356/2015 περί συμφώνου συμβίωσης[1]. Ο νομοθέτης τότε, επέλεξε την διαφορετική αντιμετώπιση, στο ζήτημα αυτό, των συζύγων (που έχουν δεσμευτεί με θρησκευτικό ή πολιτικό γάμο), σε σχέση με τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης. Συγκεκριμένα, ενώ διατήρησε την υποχρεωτική υποβολή κοινής δήλωσης για τους συζύγους, όπως ανέκαθεν ίσχυε, για τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης παρείχε την δυνατότητα, να υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση, εφόσον το επιλέξουν, με σχετική μεταβολή στο Μητρώο της Δ.Ο.Υ..

Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, οι σύζυγοι που θα αποφασίσουν να υποβάλλουν ξεχωριστές φορολογικές δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2018, θα πρέπει μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019, τουλάχιστον ένας εκ των δύο, να υποβάλλει στο Μητρώο της Δ.Ο.Υ. Φορολογίας τους, ανέκκλητη δήλωση, η οποία ωστόσο, θα έχει ισχύ για το συγκεκριμένο έτος. Αυτός είναι και ο λόγος του «ανέκκλητου της δήλωσης», υπό την έννοια ότι βάσει αυτής, θα προσαρμοσθεί το πληροφοριακό σύστημα taxis, προκειμένου να δεχθεί δύο δηλώσεις και όχι μία. Συνεπώς, δεν μπορεί εν συνεχεία να ανακληθεί η δήλωση. Υποθέτουμε ότι οι σύζυγοι θα συνεννοηθούν μεταξύ τους, δεδομένου πως, αν ένας εκ των δύο προβεί σε αυτή την ενέργεια, ο άλλος είναι υποχρεωμένος να την δεχθεί, αφού η δήλωση του ενός έχει δεσμευτικό χαρακτήρα και για τον άλλον.

Υπογραμμίζεται επίσης, ότι κατά την υποβολή κοινής φορολογικής δήλωσης, όπως γίνεται μέχρι τώρα και όπως πολλοί σύζυγοι θα συνεχίσουν προς αυτή την κατεύθυνση, να υποβάλλουν την φορολογική τους δήλωση, τα εισοδήματα καθενός εκκαθαρίζονται ξεχωριστά και η φορολογική υποχρέωση (ή ενδεχομένως, επιστροφή φόρου), εμφανίζεται διακεκριμένα στο γνωστό μας «εκκαθαριστικό σημείωμα».

Ο νομοθέτης απλώς, θέτει προ των ευθυνών του τον υπόχρεο (που είναι ο σύζυγος), για την καταβολή του τελικού χρεωστικού φόρου, ο οποίος προκύπτει από το συμψηφισμένο και εκκαθαρισμένο (αλγεβρικό) άθροισμα των ποσών φόρου κάθε συζύγου. Το αποτέλεσμα είναι απολύτως διακριτό και κάθε σύζυγο, ο οποίος μπορεί να γνωρίζει ποιο ποσό φόρου προκύπτει από την εκκαθάριση των δικών του εισοδημάτων, ή ποιο ποσό είναι προς επιστροφή (πιστωτικό).

Πλεονέκτημα, λόγω των ξεχωριστών δηλώσεων, προκύπτει σε ότι αφορά την έκδοση πιστοποιητικού φορολογικής ενημερότητας, δεδομένου ότι θα εξετάζεται κάθε δήλωση διακεκριμένα. Έτσι, χρέη του ενός συζύγου, δεν θα επηρεάζουν την έκδοση ενημερότητας για τον άλλον σύζυγο.

Ας δούμε κάποια σημεία που απαιτούν να δοθούν, αρμοδίως, διευκρινίσεις και που πρέπει να έχουν υπόψη τους, όσοι σύζυγοι επιλέξουν την υποβολή διακεκριμένης φορολογικής δήλωσης:

(Α) Εξαρτώμενα πρόσωπα (μέλη) των δύο συζύγων

Ως γνωστό, «εξαρτώμενα μέλη» του φορολογούμενου (του συζύγου ή της συζύγου), θεωρούνται:

(α) ο (η) σύζυγος, εφόσον δεν έχει ίδια φορολογητέα εισοδήματα οποιασδήποτε πηγής

Αυτονόητο είναι ότι δεν θα πρέπει να επιλεγεί η διακεκριμένη υποβολή φορολογικής δήλωσης μεταξύ των συζύγων, όταν ένας εκ των δύο δεν έχει εισοδήματα. Συνιστά εντελώς εσφαλμένη επιλογή, αφού αυτός που δεν διαθέτει εισοδήματα, δεν θα είναι σε θέση να καλύψει τα όποια τεκμήρια του αναλογούν.

(β) άγαμα τέκνα (είναι ανήλικα έως 18 ετών ή είναι ενήλικα έως 25 ετών και φοιτούν σε σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή είναι ενήλικα έως 25 ετών και είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ ή υπηρετούν την στρατιωτική θητεία τους. Τέκνα άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%),

Το ερώτημα που προκύπτει, εν προκειμένω, είναι ποιος από τους δύο συζύγους, στην περίπτωση επιλογής της υποβολής ξεχωριστών φορολογικών δηλώσεων, θα αναγράφει τα ως άνω εξαρτώμενα τέκνα στον Πίνακα 8(1) της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1).

Το ερώτημα γίνεται πιο επιτακτικό, στις περιπτώσεις μισθωτών ή συνταξιούχων, ή υπόχρεων με αγροτικά εισοδήματα, για τους οποίους ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 16 του ΚΦΕ, περί μείωσης του φόρου, αυτό που αποκαλούμε ιδιότυπο αφορολόγητο. Αν υποθέσουμε ότι οι σύζυγοι είναι μισθωτοί και έχουν δύο (2) ανήλικα τέκνα, εφόσον υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση θα τύχουν την ωφέλεια της μείωσης του φόρου και οι δύο, κατά την εκκαθάριση των εισοδημάτων τους.

Με την υποβολή ξεχωριστών φορολογικών δηλώσεων θα έχουν αυτό το πλεονέκτημα; Από ότι φαίνεται δεν θα το έχουν, εκτός αν δοθεί η δυνατότητα να εμφανίζονται τα ανήλικα τέκνα στις δηλώσεις και των δύο.

(γ) αδελφοί και αδελφές των δύο συζύγων με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία.

(δ) ανιόντες,

(ε) ανήλικα ορφανά από πατέρα και μητέρα που έχουν έως τρίτου βαθμού συγγένεια με το φορολογούμενο ή τον/την σύζυγο.

Κατά την γνώμη μου, για τις περιπτώσεις (γ), (δ) και (ε), τα δεδομένα είναι συγκεκριμένα και ο κάθε σύζυγος θα αναγράφει στην φορολογική του δήλωση τα «δικά» πρόσωπα, ως εξαρτώμενα μέλη, εφόσον καλύπτονται οι προϋποθέσεις του νόμου.

(Β) Αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες (τεκμήρια διαβίωσης).

(α) Ετήσια αντικειμενική δαπάνη, με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας.

Εδώ θα προκύψει ιδιαίτερο ζήτημα, αν οι σύζυγοι αποφασίσουν να υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση, αλλά να εξακολουθούν να διαμένουν στην ίδια στέγη. Εφόσον θα υποβληθούν δύο δηλώσεις, θα πρέπει και οι δύο υπόχρεοι να εμφανίζουν την διαμονή τους, διακεκριμένα. Αν υποθέσουμε, πράγμα σύνηθες, ότι η κατοικία είναι ιδιόκτητη με ποσοστό συνιδιοκτησίας 50% στον κάθε ένα, ας δεχθούμε ότι είναι μία λύση, υπό την έννοια ότι θα επιμεριστεί η αντικειμενική δαπάνη της κατοικίας (τεκμήριο διαβίωσης κατοικίας), κατά το ως άνω ποσοστό (όπως θα συνέβαινε δηλαδή και με την υποβολή κοινής δήλωσης). Αν όμως η κατοικία ανήκει στον έναν (100%) και διαμένουν μαζί, ενώ αποφασίζουν σε υποβολή ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης, τότε ο άλλος θα έχει αντικειμενική δαπάνη κατοικίας ; ΄Η, θα είναι φιλοξενούμενος; Εκτιμώ, ότι πέραν του γεγονότος ότι οι φιλοξενούμενοι γενικώς, ευρίσκονται στο στόχαστρο της Φορολογικής Διοίκησης (βλέπε για παράδειγμα το κοινωνικό μέρισμα, αλλά όχι μόνο), ο κάθε σύζυγος δεν θα δεχθεί εύκολα να δηλώνει φιλοξενούμενος του άλλου, έστω και αν, εξ αυτού του λόγου, δεν θα επιβαρύνεται με το τεκμήριο.

Ομοίως, θα προκύψουν τα παραπάνω ερωτηματικά και στην περίπτωση της μισθωμένης κατοικίας, αλλά και στην περίπτωση της δωρεάν παραχωρούμενης κατοικίας. Μελλοντικά, ασφαλώς μπορεί να λυθεί το ζήτημα αυτό, αν έχουμε επιμερισμό κατά 50% σε κάθε σύζυγο, τόσο κατά την σύναψη της μίσθωσης, όσο και κατά την δωρεάν παραχώρηση.

Είναι προφανές, ότι εφόσον οι σύζυγοι διαμένουν σε διαφορετική πόλη ή χώρα, ο κάθε ένας θα έχει την δική του αντικειμενική δαπάνη κατοικίας.

(β) Ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που εκτιμάται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα μίας ή περισσοτέρων ιδιοκατοικούμενων ή μισθωμένων δευτερευουσών κατοικιών.

Ισχύουν οι παραπάνω προβληματισμοί.

(γ) Ετήσια αντικειμενική δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης.

Εδώ δεν προκύπτει κάποια δυσκολία, αφού το κάθε αυτοκίνητο έχει ιδιοκτήτη, ή συνιδιοκτήτη, οπότε ακολουθεί η επιβάρυνση του τεκμηρίου.

(δ) Ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης.

Η περίπτωση αυτή πρέπει να λαμβάνεται σε συνδυασμό με την παραπάνω αναφορά Α (β), ως προς τα εξαρτώμενα τέκνα. Κατά την άποψή μου, η ως άνω δαπάνη σχετίζεται ευθέως με το ποιος από τους δύο συζύγους πράγματι καταβάλει τα ποσά των διδάκτρων, χωρίς να επηρεάζει το γεγονός της αναγραφής των παιδιών στην δήλωση του ενός ή του άλλου.

(ε) Ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.

Εδώ, στην περίπτωση διαμονής των συζύγων στην ίδια στέγη, εφόσον αποφασιστεί η υποβολή ξεχωριστών φορολογικών δηλώσεων, κατά την γνώμη μου, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ποιος από τους δύο συζύγους, εν τοις πράγμασι, καταβάλει τις παραπάνω δαπάνες, οπότε αυτός θα επωμιστεί το τεκμήριο. Δεν πρέπει να επηρεάζει το γεγονός ότι οι προσφερόμενες υπηρεσίες εξυπηρετούν και τον άλλον σύζυγο, παρόλο που δεν καταβάλει τις συγκεκριμένες δαπάνες. Εκτός αν συμφωνηθεί μεταξύ τους, αναλογική συμμετοχή.

Οίκοθεν νοείται ότι αν οι σύζυγοι διαμένουν σε διαφορετική κατοικία, ο κάθε ένας θα επιβαρύνεται με τις δικές του αντικειμενικές δαπάνες.

(στ) Ετήσια αντικειμενική δαπάνη με βάση σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου.

(ζ) Ετήσια αντικειμενική δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου.

Για τις περιπτώσεις (στ) και (ζ) ισχύουν αναλογικά όσα αναφέραμε πιο πάνω σχετικά με την αντικειμενική δαπάνη (τεκμήριο) του αυτοκινήτου.

(η) Ετήσια αντικειμενική δαπάνη, εξωτερικής δεξαμενής κολύμβησης που προκύπτει για τον κύριο ή κάτοχο αυτής.

Ομοίως για την δεξαμενή κολύμβησης (πισίνα), θα πρέπει να εφαρμόζονται κατ αναλογία όσα αναφέρθηκαν σχετικά με την κατοικία.

(θ) Ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογούμενου ορίζεται σε 3.000 ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση, εφόσον δηλώνεται πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα.

Εδώ τα δεδομένα είναι σαφή. Ο κάθε σύζυγος που θα υποβάλει την δική του φορολογική δήλωση, θα επωμίζεται ως ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη το ποσό των 3.000 ευρώ.

(Γ) Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (πόθεν έσχες)

Για τις δαπάνες απόκτησης δεν απαιτείται ιδιαίτερη αναφορά, δεδομένου ότι, ούτως ή άλλως, είναι προσωποποιημένες, οπότε ευθέως θα επωμισθεί κάθε σύζυγος τις δικές του.

Αυτό που πρέπει, ωστόσο, να επισημάνουμε εδώ, είναι ότι κάποιες από αυτές τις δαπάνες θα μπορούσαν να καλυφθούν από το εισόδημα του άλλου συζύγου, εφόσον υποβάλλεται κοινή δήλωση, ενώ με την υποβολή ξεχωριστών δηλώσεων, ο κάθε σύζυγος θα πρέπει να ευρίσκεται σε τέτοια εισοδηματική θέση αυτοδυναμίας, ώστε μόνος του να δικαιολογήσει τις αγορές του (πόθεν έσχες).

Με λίγα λόγια, όταν οι σύζυγοι υποβάλουν κοινή δήλωση τόσο οι αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες (τεκμήρια διαβίωσης), όσο και οι δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (πόθεν έσχες), προσδιορίζονται και καλύπτονται από το συνολικό οικογενειακό εισόδημα των δύο συζύγων, ενώ στην περίπτωση της υποβολής διακεκριμένων φορολογικών δηλώσεων, δεν παρέχεται αυτή η ευχέρεια. Αυτό, ίσως είναι το ισχυρότερο επιχείρημα για να αποτρέψει κάποιους συζύγους να επιλέξουν την υποβολή ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης.

(Δ) Εισόδημα ανήλικων τέκνων

Ως γνωστό, το εισόδημα των ανήλικων τέκνων, εφόσον υπάρχει[2], προστίθεται στα εισοδήματα και φορολογείται στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα και σε κάθε περίπτωση στο όνομα του συζύγου, ο οποίος θεωρείται κατ’ αρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης.

Σε περίπτωση υποβολής διακεκριμένης φορολογικής δήλωσης από τους συζύγους, τυχόν εισόδημα των ανήλικων τέκνων, εκτός από τις κατηγορίες εισοδημάτων όπου το ανήλικο έχει δική του υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης (βλέπε την υποσημείωση 2), προστίθεται στα εισοδήματα αυτού που έχει το μεγαλύτερο συνολικό εισόδημα και ακολούθως, φορολογείται στο όνομά του. Εάν, ωστόσο, οι δύο σύζυγοι τυγχάνει να έχουν ίσα συνολικά εισοδήματα, το εισόδημα του ανήλικου θα προστεθεί στο όνομα του πατέρα. Αν τέλος, ένας εκ των δύο συζύγων έχει την γονική μέριμνα, το εισόδημα του ανήλικου τέκνου θα προστεθεί στα εισοδήματα αυτού του γονέα.

(Ε) Η επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου προηγουμένων ετών

Πρόκειται για την περίπτωση ζ, παράγραφος. 2, του άρθρου 34 του ΚΦΕ, γνωστή ως ανάλωση κεφαλαίου που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από τον φόρο. Υπενθυμίζεται ότι για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου αυτού ανά έτος, από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από τον φόρο, τα οποία προκύπτουν από συμψηφισμό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών, από τα χρηματικά ποσά που απαλλάσσονται από τον φόρο κ.λπ., καθώς και από οποιοδήποτε άλλο ποσό, το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, αφαιρούνται οι αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες (άρθρο 31) και τα χρηματικά ποσά που καταβλήθηκαν για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων (πόθεν έσχες, άρθρο 32).

Το ερώτημα εδώ είναι, κατ αρχάς για το φορολογικό έτος 2018, στην περίπτωση που υποβάλλονται ξεχωριστές φορολογικές δηλώσεις και περαιτέρω προκύπτει για έναν εκ των συζύγων θέμα φορολόγησης βάσει τεκμηρίων, αν μπορεί να επικαλεστεί ανάλωση κεφαλαίου, το οποίο εξ άλλου σχηματίστηκε και από τους δύο συζύγους τα προηγούμενα χρόνια. Πώς θα αντιμετωπισθεί από το σύστημα ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Αυτό ασφαλώς το ζήτημα, θα προκύπτει και για οποιοδήποτε από τα επόμενα φορολογικά έτη, για τα οποία θα αποφασίσουν οι σύζυγοι να υποβάλλουν διακεκριμένες φορολογικές δηλώσεις, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα υπάρξει ανάγκη επίκλησης ανάλωσης κεφαλαίου.

Συμπέρασμα

Από την παραπάνω ανάλυση διαφαίνεται ότι θα πρέπει να γίνουν αρκετές νομοτεχνικές προσαρμογές σε διάσπαρτες διατάξεις του ΚΦΕ, ώστε να καλυφθούν όλες οι πιθανές περιπτώσεις υποβολής ξεχωριστών φορολογικών δηλώσεων από κάθε σύζυγο.

Δεν αρκεί να δοθεί απλώς η δυνατότητα…

Νίκος Σγουρινάκης

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

[1] Βλέπε σχετικό Σημείωμα Σύνταξης της 12/6/2017: «Κάλυψη αντικειμενικών δαπανών των δύο συζύγων ή μελών του συμφώνου συμβίωσης (Μ.Σ.Σ.)»

[2] Για τις ακόλουθες κατηγορίες εισοδημάτων, το ανήλικο τέκνο υπέχει δική του φορολογική υποχρέωση:

α) το εισόδημα που αποκτά το ανήλικο από εργασιακή σχέση, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 12,

β) συντάξεις που περιήλθαν στο ανήλικο τέκνο, λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του.

Πηγή: epixeirisi.gr

Η υποβολή διακεκριμένων φορολογικών δηλώσεων από τους συζύγους

Τα cookies μας διευκολύνουν να σας παρέχουμε τις υπηρεσίες μας. Με τη χρήση των υπηρεσιών μας επιτρέπετε να χρησιμοποιούμε cookies.