Ερώτημα: Εργαζόμενοι που αμοιβονται σε είδος (κουπόνια για τρόφημα) πληρώνουν κανονικά ασφαλιστικες εισφορές σε αυτά? Προσαυξάνουν το εισόδημα τους κανονικα?

Συνοπτική Απάντηση
Η χορηγούμενη αμοιβή στο μισθωτό με τη μορφή δωροεπιταγών υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές με το αιτιολογικό ότι δεν εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησής, προσαυξάνει το μισθό των και δεν αποτελεί έκτακτη παροχή κοινωνικού χαρακτήρα, κατ’ άρθρο 17 του Κανονισμού Ασφαλίσεως του ΙΚΑ, άρθρο στο οποίο η απαρίθμηση των παροχών είναι περιοριστική και αφορά μόνο τα δώρα λόγω α) γάμου του ασφαλισμένου ή των τέκνων του, β) γεννήσεως τέκνων του ασφαλισμένου και το βοήθημα σε οικογένεια θανόντος ασφαλισμένου

Πλήρης Απάντηση
Εισόδημα

Οι αποδοχές των εργαζομένων πρέπει να καταβάλλονται αποκλειστικά σε νόμισμα που κυκλοφορεί νόμιμα, ενώ  απαγορεύεται η καταβολή σε είδος, δωροεπιταγές, κουπόνια αγοράς εμπορευμάτων  (Β.Δ 24.7.1920 άρθρο 2 παρ. 3 και 95 Δ.Σ.Ε άρθρο 3 παρ.1, που κυρώθηκε με το Ν.3248/1955).

Η νομοθεσία, οι συλλογικές συμβάσεις ή διαιτητικές αποφάσεις, δύναται να επιτρέπουν την μερική καταβολή αποδοχών σε είδος μόνο με τις προϋποθέσεις:

α) οι παροχές σε είδος να είναι κατάλληλες για την ατομική χρήση του εργαζόμενου και της οικογένειάς του

β) να είναι οπωσδήποτε προς το συμφέρον του εργαζόμενου και

γ) η αποτίμηση της αξίας των παροχών σε είδος να είναι δίκαια και λογική (95 Δ.Σ.Ε - άρθρο 4).

Επίσης απαγορεύεται στον εργοδότη να περιορίζει με οποιοδήποτε τρόπο την ελευθερία του εργαζόμενου στο να διαθέτει κατά την βούλησή του τις δεδουλευμένες αποδοχές που λαμβάνει (95 ΔΣΕ – άρθρο 6).

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι μερική και μόνον καταβολή αποδοχών σε εδος είναι δυνατή μόνο με συναίνεση - συμφωνία του εργαζόμενου και όχι με μονομερή απόφαση του εργοδότη, ενώ δεν επιτρέπεται ο συγκεκριμένος τρόπος καταβολής των αποδοχών όταν ήδη υπάρχει καθυστέρηση καταβολής δεδουλευμένων αποδοχών, καθόσον σε αυτές τις περιπτώσεις δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 4 και 6.

Τέλος, όπως ρητά αναφέρεται στο άρθρο 10 της Υπουργικής Απόφασης 19040/1981, η καταβολή των δώρων εορτών (Πάσχα – Χριστουγέννων) γίνεται αποκλειστικά σε χρήμα.

Ακόμη, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 12  του ΚΦΕ, το ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις περιλαμβάνει τα πάσης φύσεως εισοδήματα σε χρήμα ή σε είδος που αποκτώνται στο πλαίσιο υφιστάμενης, παρελθούσας ή μελλοντικής εργασιακής σχέσης.

Αντίθετα, δεν αποτελούν φορολογητέο εισόδημα οι διατακτικές σίτισης έως 6 ευρώ (περ. ζ΄ παρ. 1 άρθρου 14 ΚΦΕ).

Όσον αφορά το ασφαλιστικό μέρος του ερωτήματος:

Από τις διατάξεις του ΙΚΑ συμπεραίνεται ότι δεν θεωρείται μισθός και επομένως δεν υπολογίζονται ασφαλιστικές εισφορές στα εξής ποσά:

• Οι παροχές οι οποίες χορηγούνται για την εξυπηρέτηση των λειτουργικών αναγκών της επιχείρησης, για λόγους υγιεινής και ασφάλειας ή όπου απαιτούν τη σύμπραξη του εργοδότη στην εκτέλεση της εργασίας.

• Οι παροχές οι οποίες συνδέονται με την αποκατάσταση πραγματικών δαπανών τις οποίες πραγματοποίησε ο μισθωτός χάριν της εκτέλεσης της εργασίας. Τα οδοιπορικά έξοδα, όταν η χορήγηση τους δεν συναρτάται με την πραγματοποίηση αληθινών μετακινήσεων και δεν υπόκεινται σε απόδοση λογαριασμού, δεν αποτελούν μισθό. (Α.Π. 167/1969).

 
• Οι παροχές οι οποίες χορηγούνται ενόψει της λύσης της σχέσης εργασίας, όπως η αποζημίωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας.

• Οι παροχές οι οποίες χορηγούνται από καθαρά χαριστική πρόθεση, χωρίς να συνδέονται με συμβατική δέσμευση, εκτός εάν μετά από τακτική και μακροχρόνια καταβολή σχηματισθεί πρακτική της εκμετάλλευσης.

Η χορηγούμενη αμοιβή στο μισθωτό με τη μορφή δωροεπιταγών υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές με το αιτιολογικό ότι δεν εξυπηρετεί  λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησής, προσαυξάνει το μισθό των και δεν αποτελεί έκτακτη παροχή κοινωνικού χαρακτήρα, κατ’ άρθρο 17 του Κανονισμού Ασφαλίσεως του ΙΚΑ, άρθρο στο οποίο η απαρίθμηση των παροχών είναι περιοριστική  και αφορά μόνο τα δώρα λόγω α) γάμου του ασφαλισμένου ή των τέκνων του, β) γεννήσεως τέκνων του ασφαλισμένου και το βοήθημα σε οικογένεια θανόντος ασφαλισμένου (ΣτΕ 1089/2009).

Στην έννοια του μισθού επί του οποίου υπολογίζονται οι υπέρ του Ι.Κ.Α. - Ε.Τ.Α.Μ. ασφαλιστικές εισφορές, περιλαμβάνεται το σύνολο των παροχών του εργοδότη προς τους ασφαλισμένους σε χρήμα ή σε είδος, τακτικών ή εκτάκτων (εκτός των ανωτέρω περιπτώσεων οι οποίες αναφέρονται περιοριστικά στο άρθρο 17 του Κανονισμού Ασφάλισης του Ι.Κ.Α. - Ε.Τ.Α.Μ.) είτε από συμβατική ή νόμιμη υποχρέωση του εργοδότη είτε χαριστικά, δηλαδή τόσο επί των τακτικών αποδοχών, όσο και επί των κάθε φύσης χορηγουμένων πρόσθετων παροχών στους μισθωτούς από τους εργοδότες με μορφή υπερωριακής απασχόλησης, επιδομάτων, βραβείων αποδόσεως εργασίας, ποσοστών πώλησης, έκτακτων  οικονομικών  ενισχύσεων κ.λπ. (εγκύκλιοι Ι.Κ.Α. - Ε.Τ.Α.Μ. 212/1965, 187/1967, γενικό έγγραφο 182242/03-12-1977).

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι για την αμοιβή όπως περιγράφεται στο ερώτημά σας υπολογίζονται ασφαλιστικές εισφορές.

Πηγή: e-forologia.gr